Kontrast
Czcionka
aktualności

Archeolodzy odsłaniają relikty Pałacu Brühla

Prace na terenie Pałacu Brühla trwają już od miesiąca i właśnie wkraczają w kolejną fazę. Obszar ten sprawdzili saperzy, przeprowadzono nieinwazyjne badania geofizyczne, a teraz rozpoczną się badania archeologiczne. Do przebadania jest ponad 4 tysiące metrów kwadratowych powierzchni, na której pod warstwą trawy znajdują się relikty międzywojennej siedziby Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Wykopaliska przy pl. Piłsudskiego

W połowie 2022 r. rozpoczęły się pierwsze prace w terenie w ramach realizacji inwestycji odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz trzech kamienic przy ul. Królewskiej 6, 8 i 10/12 w Warszawie. Ogrodzona została wówczas przylegająca do Ogrodu Saskiego zachodnia część placu, na której niemal do końca 1944 r. znajdował się Pałac Saski. Jego zabytkowe relikty były już przedmiotem badań archeologicznych w latach 2006 i 2008, co zaowocowało skatalogowaniem przeszło 40 tysięcy artefaktów, które obecnie znajdują się w zbiorach Muzeum Warszawy oraz Muzeum Powstania Warszawskiego. Najciekawsze z nich, wraz ze szczegółowymi opisami i datowaniem, można zobaczyć na wystawie „Okruchy przeszłości” w wersji online. Po 15 latach, które minęły od czasu przebadania piwnic Pałacu Saskiego, części kamienic przy ul. Królewskiej i fragmentu jednej z oficyn przy ul. Wierzbowej, przyszedł czas na prace archeologiczne na terenie Pałacu Brühla wysadzonego w powietrze w ramach prowadzonej przez nazistowskie Niemcy akcji wyburzania Warszawy.

Saper z łopatą oraz wykrywaczem metali na trawniku z wydzielonymi żółto-czarną taśmą obszarami oraz czerwonymi chorągiewkami. W tle ogrodzenie terenu inwestycji, za nim Hotel Europejski i Dowództwo Garnizonu Warszawa.
Prace saperskie na terenie Pałacu Brühla, 2023 r. Fot. T. Tołłoczko

Bezpieczny teren prac archeologicznych

Gruzy zburzonego Pałacu Brühla zostały po II wojnie światowej uprzątnięte wyłącznie do poziomu sąsiedniego pl. Piłsudskiego, resztę wyrównano i przykryto ziemią, na której do wczoraj rosła jeszcze trawa oraz leżały płyty chodnikowe. Wierzchnia warstwa jest obecnie usuwana, co oznacza rozpoczęcie właściwych badań archeologicznych, które przez najbliższe pół roku będą prowadzone na obszarze pałacowych oficyn i dziedzińca. Aby jednak archeolodzy mogli bezpiecznie rozpocząć wykopaliska, teren najpierw musieli sprawdzić saperzy. W ciągu ostatniego miesiąca specjaliści zajmujący się materiałami wybuchowymi pieczołowicie zbadali każdy centymetr kwadratowy terenu przy pomocy profesjonalnych narzędzi saperskich, natykając się na pierwsze znaleziska. Na niedużej głębokości, tuż pod powierzchnią trawy, zidentyfikowano łuski nabojów do karabinu typu Mauser, m.in. polskiej produkcji, pochodzące z Państwowej Fabryki Amunicji w Skarżysku Kamiennej oraz Fabryki Norblina w Warszawie. Ciekawym odkryciem był również fragment orzełka, pochodzący najprawdopodobniej z żołnierskiej czapki z okresu II wojny światowej.

Prace z drzewkami poprzedzające prace archeologiczne na terenie Pałacu Brühla. Owinięte zieloną siatką zabezpieczającą drzewo w trakcie podlewania przez pracowników w pomarańczowych kamizelkach. Wokół drzewa wąski wykop umożliwiający wyjęcie go z ziemi i przesadzenie.
Przesadzanie drzew z terenu Pałacu Brühla, 2023 r. Fot. T. Tołłoczko

Drzewa z terenu Pałacu Brühla w nowym miejscu

Jednym z zadań, jakie stanęły przed odpowiedzialnym za przeprowadzenie badań archeologicznych konsorcjum, które tworzy Stowarzyszenie Starożytników, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie oraz firma Jardźwig, było również oczyszczenie terenu wykopalisk z drzew i krzewów. Zgodnie ze wcześniejszymi zapowiedziami priorytetem w ramach realizowanej inwestycji jest maksymalna ochrona zieleni, w związku z czym wszystkie sześć młodych drzew kolidujących z obszarem prac przesadzono. Swoją nową przystań znalazły w zaszczytnym sąsiedztwie pomnika Bohaterów Warszawy, czyli Warszawskiej Nike, przy ul. Nowy Zjazd. Tam w najbliższym czasie zostaną objęte szczególną opieką - będą regularnie podlewane i formowane. Nad prawidłowym przebiegiem procesu przesadzeń czuwa Inspektor Nadzoru Terenów Zielonych.

Prace archeologiczne na terenie Pałacu Brühla. Na pierwszym planie archeolog w żółtej kamizelce z napisem "ARCHEOLOG STOWARZYSZENIE STAROŻYTNIKÓW" nadzorujący pracę koparki ściągającej z ziemi warstwę trawy. W tle odsłonięte już relikty Pałacu Saskiego.
Usuwanie darni na terenie inwestycji odbudowy zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego, 2023 r. Fot. T. Tołłoczko

Prace archeologiczne na terenie Pałacu Brühla

4 lipca 2023 r. rozpoczęto usuwanie darni oraz płyt chodnikowych, co oznacza początek właściwych prac archeologicznych. Na tym etapie prac archeolodzy nadzorują pracę koparki, aby żaden z odsłanianych reliktów architektonicznych nie uległ uszkodzeniu. Usunięcie warstw niwelacyjnych umożliwi przystąpienie do prac prowadzonych ręcznie, wówczas archeolodzy zaczną eksplorować kolejne warstwy kulturowe terenu o powierzchni ok. 4389 m2, na którym historia bez wątpienia pozostawiła wyraźny ślad. Odsłanianie relikty zabudowań Pałacu Brühla zostaną zinwentaryzowane, podobnie jak odnalezione między murami artefakty, czyli zabytki ruchome, które dodatkowo zostaną poddane wstępnej konserwacji. Wykopaliska potrwają do grudnia 2023 r.

Na jakie znaleziska możemy liczyć do tego czasu? Czy będą to skarby na miarę wykonanego ze srebra i złota pierścionka z diamentem, albo sensacyjne odkrycia, jak w przypadku domniemanego pochówku antywampirycznego pod murami Pałacu Saskiego? Tego dowiemy się już wkrótce, o postępie prac będziemy informować na bieżąco na naszej stronie i w mediach społecznościowych.

Dowiedz się więcej:

Pierwsze skarby pod Pałacem Brühla

Zabytki i zagadki archeologiczne z Pałacu Brühla

aktualności

Zwiedzanie terenu odbudowy Pałaców Saskiego i Brühla przedłużone

Ścieżka edukacyjna „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla” cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem, dlatego przedłużamy możliwość jej odwiedzenia o kolejny miesiąc. Wszystkich, którzy chcą zobaczyć historyczne mury międzywojennych siedzib Sztabu Generalnego WP oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych i poznać ponad 300-letnią historię tego miejsca, zapraszamy do zapisów na bezpłatne zwiedzanie z przewodnikiem do 27 października 2024 r. […]

Pałac Saski po sąsiedzku – sezon 2024

Za nami cykl spotkań sąsiedzkich w ramach warszawskich wydarzeń dzielnicowych. W tym roku podczas sezonu letniego i na początku jesieni „Pałac Saski po sąsiedzku” odwiedził dziewięć stołecznych dzielnic podczas czternastu różnorodnych, całodziennych wydarzeń w plenerze. Projekt przybliża historię zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego i jej zielonego sąsiada, czyli Ogrodu Saskiego, oferując atrakcje zarówno dla dzieci, jak […]

Międzynarodowa nagroda architektoniczna dla koncepcji odbudowy Pałacu Saskiego

Koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie otrzymała nagrodę w ramach International Architecture Awards 2024. Praca autorstwa WXCA Group sp. z o.o. – jedna z ponad 850 biorących udział w konkursie – została wyróżniona w kategorii „restoration/renovation”. Koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego nagrodzona International Architecture Awards to konkurs organizowany od […]

Nowa Oś Saska: bezpłatne spacery miejskie

Choć tegoroczne wakacje oficjalnie dobiegły końca, cykl spacerów z przewodnikami szlakiem „nowej Osi Saskiej” to doskonała okazja do ich przedłużenia i wypróbowania nowej turystycznej trasy. Najbliższe oprowadzanie po wybranych zakątkach Warszawy odbędzie się 8 września 2024 r., kolejne zaś w pierwsze dwie niedziele października. Do udziału zapraszają przewodnik Łukasz Ostoja-Kasprzycki (PoWarszawsku), Centrum Praskie Koneser oraz […]

Pałac Saski po sąsiedzku ponownie w warszawskich dzielnicach

Niecodzienna podróż po przedwojennym placu Piłsudskiego dzięki okularom VR czy warsztaty dla dzieci nawiązujące do historii Pałacu Saskiego to cieszące się powodzeniem atrakcje, które powrócą jesienią. Już od 7 września 2024 r. zapraszamy do odwiedzenia „Pałacu Saskiego po sąsiedzku” podczas licznych warszawskich wydarzeń na zakończenie lata. Pałac Saski po sąsiedzku, czyli gdzie? Historyczny zespół Pałacu […]
Grafika z tekstem: "10 września 2024 r., godz. 12.00 Pałac na Wyspie, Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Łazienki Królewskie i inne ogrody historyczne w obliczu zmian klimatycznych. Szanse i wyzwania. Debata Ekspercka". Beżowe tło, na dole fioletowe korony drzew, w prawym górnym rogu logotypy: Łazienki Królewskie i Pałac Saski.

Ogrody historyczne w dobie zmiany klimatu - debata w Muzeum Łazienki Królewskie

„Łazienki Królewskie i inne ogrody historyczne w obliczu zmian klimatycznych. Szanse i wyzwania” to tytuł debaty, która odbędzie się 10 września 2024 r. o godz. 12 w Pałacu na Wyspie. Eksperci architektury krajobrazu, ogrodnictwa oraz zarządzania zielonym dziedzictwem kulturowym podejmą dyskusję na temat związanych ze zmianą klimatu zagrożeń dla kształtu historycznych ogrodów i parków, a […]

Pałac Saski na wystawie „Plany na Przyszłość 2024”

ZODIAK Warszawski Pawilon Architektury gości w swoich przestrzeniach już dwudziestą siódmą edycję wystawy „Plany na Przyszłość 2024”. Pośród najnowszych projektów architektonicznych i urbanistycznych dla Warszawy i sąsiadujących gmin zaprezentowana została również wizja odbudowy zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego autorstwa biura WXCA Group sp. z o.o. Odwiedzający wystawę mogą zobaczyć m.in. okazałą makietę przedstawiającą koncepcję odbudowy Pałaców […]
Widok z ukosa na wystawę zdjęciową na metalowym ogrodzeniu. W tle od lewej panorama Warszawy, po prawej drzewa Ogrodu Saskiego. Niebo częściowo zachmurzone.

Warszawa kiedyś i dziś. Nowa wystawa na pl. Piłsudskiego

Ogrodzenie terenu odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie ponownie zmieniło swoje oblicze. Na odwiedzających pl. Piłsudskiego czeka wystawa fotograficzna „Warszawa kiedyś i dziś. 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego”. 1 sierpnia, jak co roku, odbędzie się tu również koncert „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki”, który zacznie się o godz. 20:30. Spacerując […]

Pałac Saski w Centrum Praskim Koneser: fotoplastikon i spacery varsavianistyczne

Co może łączyć Pałac Saski z prawobrzeżną Warszawą? Po udziale w dzielnicowych wydarzeniach plenerowych na Bielanach, Mokotowie, Ursynowie, Żoliborzu oraz w Rembertowie i Włochach, czas przybliżyć losy Pałacu Saskiego mieszkańcom Pragi, a także wszystkim, którzy postanowili w te wakacje odwiedzić stolicę. W przestrzeni dziedzińca Centrum Praskiego Koneser do końca lata można odwiedzić fotoplastikon z archiwalnymi […]

Zabezpieczenie wykopu przy ul. Wierzbowej

W dniach 24-25 czerwca 2024 r. na terenie dawnego Pałacu Brühla odbyły się kolejne prace, tym razem mające na celu zabezpieczenie ściany wykopu archeologicznego, który powstał wskutek ubiegłorocznych badań. Działania mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa zarówno ruchu pojazdów na znajdującej się tuż obok ul. Wierzbowej, jak i osób pracujących na terenie wykopalisk. Realizowane przez Pałac […]