Kontrast
Czcionka
aktualności

Pierwsze skarby pod Pałacem Brühla

Trwa drugi tydzień prac archeologicznych na terenie dawnego Pałacu Brühla. Każdego dnia archeolodzy podczas swych eksploracji odkrywają kolejne fragmenty bogatej, ale i burzliwej historii Warszawy. Wśród pierwszych znalezisk zidentyfikowano między innymi łuski nabojów typu Mauser, ale też i większe obiekty - prawdziwe skarby pod Pałacem Brühla - takie jak kamienne tablice czy nawet fragment rzeźby, której siostrzany pomnik alegoria „Chwały” – stoi w Ogrodzie Saskim.

Połowa niszy, czyli elementu architektonicznego Pałacu Bruhla.
Nisza popiersia, 13 lipca 2023 r. Fot. T. Tołłoczko

Archeolodzy na terenie Pałacu Brühla

Teren wokół wysadzonego w powietrze w 1944 r. w ramach akcji wyburzania Warszawy Pałacu Brühla został po II wojnie światowej uprzątnięty wyłącznie do poziomu gruntu, resztę gruzów wyrównano, a dominantą tutejszego krajobrazu stał się trawnik, z czasem porośnięty kilkoma drzewami i krzewami. Przez blisko 80 lat zagadką było, co skrywa większość tego obszaru, poza małym fragmentem jednej z oficyn (od strony Ogrodu Saskiego) przebadanym przez archeologów w 2006 roku. Z początkiem czerwca 2023 r. ruszyły prace w terenie mające na celu odkrycie tej tajemnicy – najpierw teren został wygrodzony, później sprawdzony przez saperów pod kątem obecności niewybuchów, a obecnie pracują tu archeolodzy. Liczący ponad 43 ary obszar przebadają do końca tego roku, lecz już teraz odkryli pierwsze skarby.

Połowicznie zachowana tablica kamienna z cyframi rzymskimi. Obiekt to jeden ze skarbów spod Pałacu Bruhla.
Tablica z cyframi rzymskimi, 13 lipca 2023 r. Fot. T. Tołłoczko

Pociski, tablice i piwnice

Podczas sprawdzania terenu saperzy natknęli się na kilka łusek nabojów do karabinu typu Mauser, pochodzących m.in. z Państwowej Fabryki Amunicji w Skarżysku Kamiennej oraz Fabryki Norblina w Warszawie. Znaleziska znajdowały się tuż pod powierzchnią trawy, podobnie jak metalowy fragment orzełka, pochodzący najprawdopodobniej z żołnierskiej czapki z okresu II wojny światowej. Do odkrycia kolejnych obiektów potrzebne były już koparki – pracujące pod ścisłym nadzorem archeologów – oraz siła ludzkich rąk i najbardziej powszechne na wykopaliskach narzędzia, czyli szpadel i szczotka. Na niedużej głębokości odsłonięto piwnice pałacu w narożniku ulic Fredry i Wierzbowej. Wśród tego, co skrywały, ciekawość wzbudza część bazy jednej z kolumn, tablica z rzymskimi cyframi, fragmenty zdobień elewacji oraz częściowo zachowana nisza popiersia, pochodząca najprawdopodobniej z frontowej elewacji.

Kamienna baza kolumny postawiona na rozkopanej ziemi. W tle koparka pracująca na terenie wykopalisk Pałacu Bruhla.
Baza jednej z kolumn, 13 lipca 2023 r. Fot. T. Tołłoczko

Odnaleziona rzeźba

13 lipca br. to, jak dotychczas, dzień największych odkryć. Poza wspomnianą już bazą kolumny i tablicą, archeolodzy podczas odkrywania kolejnych warstw kulturowych zaczęli stopniowo odsłaniać obiekt, którego nikt się tu nie spodziewał. Okazało się, że jedna z rzeźb zdobiących główną aleję Ogrodu Saskiego, będąca alegorią chwały, stoi całkiem niedaleko swej ukrytej tuż pod powierzchnią ziemi „siostry”. Znaleziona dolna część rzeźby, z podpisem „Chwała” na cokole, będzie teraz przedmiotem wnikliwej analizy, która pozwoli określić jej pochodzenie i rozstrzygnąć, czy jest to fragment rokokowego oryginału, czy XIX-wieczna lub też późniejsza rekonstrukcja. Od października ten artefakt można podziwiać na wystawie „Skarby Pałacu Brühla”, która znajduje się w przestrzeni placu Piłsudskiego.

Dwa zdjęcia rzeźb Chwała przedstawiających postać kobiety jako alegorię. Po lewej rzeźba z Ogrodu Saskiego, po prawej bardzo podobna rzeźba znaleziona na wykopaliskach Pałacu Bruhla.
Od lewej: rzeźba „Chwała” w Ogrodzie Saskim i rzeźba „Chwała” z terenu prac archeologicznych, 13 lipca 2023 r. Fot. T. Tołłoczko

aktualności

Nowa Oś Saska: bezpłatne spacery miejskie

Choć tegoroczne wakacje oficjalnie dobiegły końca, cykl spacerów z przewodnikami szlakiem „nowej Osi Saskiej” to doskonała okazja do ich przedłużenia i wypróbowania nowej turystycznej trasy. Najbliższe oprowadzanie po wybranych zakątkach Warszawy odbędzie się 8 września 2024 r., kolejne zaś w pierwsze dwie niedziele października. Do udziału zapraszają przewodnik Łukasz Ostoja-Kasprzycki (PoWarszawsku), Centrum Praskie Koneser oraz […]

Pałac Saski po sąsiedzku ponownie w warszawskich dzielnicach

Niecodzienna podróż po przedwojennym placu Piłsudskiego dzięki okularom VR czy warsztaty dla dzieci nawiązujące do historii Pałacu Saskiego to cieszące się powodzeniem atrakcje, które powrócą jesienią. Już od 7 września 2024 r. zapraszamy do odwiedzenia „Pałacu Saskiego po sąsiedzku” podczas licznych warszawskich wydarzeń na zakończenie lata. Pałac Saski po sąsiedzku, czyli gdzie? Historyczny zespół Pałacu […]
Grafika z tekstem: "10 września 2024 r., godz. 12.00 Pałac na Wyspie, Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Łazienki Królewskie i inne ogrody historyczne w obliczu zmian klimatycznych. Szanse i wyzwania. Debata Ekspercka". Beżowe tło, na dole fioletowe korony drzew, w prawym górnym rogu logotypy: Łazienki Królewskie i Pałac Saski.

Ogrody historyczne w dobie zmiany klimatu - debata w Muzeum Łazienki Królewskie

„Łazienki Królewskie i inne ogrody historyczne w obliczu zmian klimatycznych. Szanse i wyzwania” to tytuł debaty, która odbędzie się 10 września 2024 r. o godz. 12 w Pałacu na Wyspie. Eksperci architektury krajobrazu, ogrodnictwa oraz zarządzania zielonym dziedzictwem kulturowym podejmą dyskusję na temat związanych ze zmianą klimatu zagrożeń dla kształtu historycznych ogrodów i parków, a […]

Pałac Saski na wystawie „Plany na Przyszłość 2024”

ZODIAK Warszawski Pawilon Architektury gości w swoich przestrzeniach już dwudziestą siódmą edycję wystawy „Plany na Przyszłość 2024”. Pośród najnowszych projektów architektonicznych i urbanistycznych dla Warszawy i sąsiadujących gmin zaprezentowana została również wizja odbudowy zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego autorstwa biura WXCA Group sp. z o.o. Odwiedzający wystawę mogą zobaczyć m.in. okazałą makietę przedstawiającą koncepcję odbudowy Pałaców […]
Widok z ukosa na wystawę zdjęciową na metalowym ogrodzeniu. W tle od lewej panorama Warszawy, po prawej drzewa Ogrodu Saskiego. Niebo częściowo zachmurzone.

Warszawa kiedyś i dziś. Nowa wystawa na pl. Piłsudskiego

Ogrodzenie terenu odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie ponownie zmieniło swoje oblicze. Na odwiedzających pl. Piłsudskiego czeka wystawa fotograficzna „Warszawa kiedyś i dziś. 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego”. 1 sierpnia, jak co roku, odbędzie się tu również koncert „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki”, który zacznie się o godz. 20:30. Spacerując […]

Pałac Saski w Centrum Praskim Koneser: fotoplastikon i spacery varsavianistyczne

Co może łączyć Pałac Saski z prawobrzeżną Warszawą? Po udziale w dzielnicowych wydarzeniach plenerowych na Bielanach, Mokotowie, Ursynowie, Żoliborzu oraz w Rembertowie i Włochach, czas przybliżyć losy Pałacu Saskiego mieszkańcom Pragi, a także wszystkim, którzy postanowili w te wakacje odwiedzić stolicę. W przestrzeni dziedzińca Centrum Praskiego Koneser do końca lata można odwiedzić fotoplastikon z archiwalnymi […]

Zabezpieczenie wykopu przy ul. Wierzbowej

W dniach 24-25 czerwca 2024 r. na terenie dawnego Pałacu Brühla odbyły się kolejne prace, tym razem mające na celu zabezpieczenie ściany wykopu archeologicznego, który powstał wskutek ubiegłorocznych badań. Działania mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa zarówno ruchu pojazdów na znajdującej się tuż obok ul. Wierzbowej, jak i osób pracujących na terenie wykopalisk. Realizowane przez Pałac […]

Pałac Saski po sąsiedzku: udział w warszawskich wydarzeniach plenerowych

Choć kolejna, trzecia edycja Święta Ogrodu Saskiego przeszła już do historii, to nie jedyna okazja, by na świeżym powietrzu poczuć atmosferę lat 20. i 30. ubiegłego wieku. Także podczas dzielnicowych wydarzeń sąsiedzkich, które odbywają się w całej Warszawie, można zobaczyć, jak kiedyś wyglądało życie wokół Pałacu Saskiego, lub wziąć udział w tematycznych warsztatach edukacyjnych dla dzieci, […]

Ze Święta Ogrodu Saskiego relacja krótka

Święto Ogrodu Saskiego to wyjątkowe wydarzenie plenerowe w przestrzeni najstarszego w Polsce parku publicznego. 25 maja 2024 r. ogrodowe alejki oraz stołeczny plac Piłsudskiego po raz trzeci gościły dziesiątki tysięcy osób, które na jeden dzień miały okazję przenieść się w czasie do okresu międzywojnia. Parady zabytkowych aut i bicykli, występy brass bandów, orkiestr i grup […]

Program 3. edycji Święta Ogrodu Saskiego

25 maja 2024 r., godz. 10.00-20.30, Ogród Saski w Warszawie Program ramowy: 10.00 – parada przez Ogród Saski – start ul. Niecała 14 (przy szkole podstawowej) 10.00-14.00 – warsztaty dla dzieci w wieku 5-12 lat związane z Pałacem i Ogrodem Saskim, w tym m.in. warsztaty sitodruku; lokalizacja: scena przy sadzawce 10.20-20.00 – retro stoiska w głównej alei Ogrodu Saskiego […]