Kontrast
Czcionka
aktualności

Jak będzie wyglądał Pałac Saski? Koncepcje konkursowe

Znamy już zwycięzcę międzynarodowego konkursu na opracowanie koncepcji architektonicznej wraz z zagospodarowaniem terenu dla inwestycji polegającej na odbudowie Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie. Przyjrzyjmy się bliżej koncepcji zwycięzcy – pracowni WXCA Group sp. z o.o. - pokazującej, jak będzie wyglądał Pałac Saski, ale i wszystkim pracom zgłoszonym do II etapu konkursu. Dla przypomnienia, wyniki ogłoszono 12 października 2023 r. w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP).

Ogólne wymagania konkursu na odbudowę Pałacu Saskiego

Zewnętrzny kształt architektoniczny odbudowywanej zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego określa ustawa z dn. 11 sierpnia 2021 r. – ma być zgodny z wyglądem pałaców i kamienic z dn. 31 sierpnia 1939 r., czyli z przedednia wybuchu II wojny światowej. Dokument wskazuje również na nienaruszalność układu urbanistycznego pl. Piłsudskiego wraz ze znajdującymi się na nim m.in. Grobem Nieznanego Żołnierza i pomnikiem Józefa Piłsudskiego. Bardziej szczegółowe wymagania doprecyzowano z kolei w regulaminie konkursu. Wśród nich znalazło się czytelne wyodrębnienie Grobu od odbudowywanej części czy zachowanie i wyeksponowanie reliktów piwnic Pałacu Saskiego, które widnieją w rejestrze zabytków. Ponadto nie dopuszcza się wprowadzania na elewacje i dachy budynków widocznych elementów instalacyjnych i urządzeń. W regulaminie przewidziano również możliwość zaprojektowania nadbudowy kamienicy przy ul. Królewskiej 8, co wynika z zatwierdzonego w 1931 r. „ogólnego planu zabudowania m.st. W-wy”.

Zwycięska koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego

Pierwszą nagrodę w ogłoszonym 27 marca 2023 r. konkursie architektoniczno-urbanistycznym otrzymała pracownia WXCA Group sp. z o.o., której projektanci swą koncepcję oparli na założeniu, że „odbudowa nigdy nie jest jedynie odtworzeniem murów i estetyki z przeszłości. Stanowi raczej proces przywracania lub kształtowania na nowo tożsamości miasta przy jednoczesnym zaznaczeniu wagi i wpływów współczesności. (…) Odbudowa to rekonstrukcja i jednocześnie dopisywanie kolejnych rozdziałów do historii miejsca”. Architekci postawili zatem na jak najwierniejsze odtworzenie zewnętrznych elewacji budynków, wprowadzając jednocześnie pewne nowe elementy, jak np. nadbudowa kamienicy przy ul. Królewskiej 8 w formie oplecionej roślinami ażurowej pergoli.

Koncepcja autorstwa WXCA Group sp. z o.o.

Jak projektanci poradzili sobie z jednym z konkursowych wyzwań dotyczącym zachowania odrębności Grobu Nieznanego Żołnierza? Została ona podkreślona poprzez wyraźną, nieregularną linię styku, symbolizującą powojenną wyrwę oraz różnicę w odcieniach materiałów zastosowanych w odbudowanej kolumnadzie.

Jak czytamy w opisie zwycięskiej pracy konkursowej: „Centralną częścią założenia urbanistycznego jest Grób Nieznanego Żołnierza – przestrzeń zadumy i refleksji, której powinna towarzyszyć doniosła oprawa. Dlatego też parter sąsiadujących z nia skrzydeł pałacu stanowi przestrzeń ekspozycji historycznych piwnic”. W Pałacu Brühla autorzy pracy przyjęli szereg odniesień do aranżacji wnętrz zaprojektowanych przez arch. Bohdana Pniewskiego i zrealizowanych przed wojną.

Po lewej zdjęcie z dalszej perspektywy z widokiem na kolumnadę Pałacu Saskiego z wyodrębnionym kolorystycznie Grobem Nieznanego Żołnierza. W tle drzewa Ogrodu Saskiego. Po placu na pierwszym planie przechadzają się ludzie. Po prawej zdjęcie prezentujące z bliska Grób Nieznanego Żołnierza z płonącym ogniem wewnątrz. W tle widoczna fontanna proj. H. Marconiego.
Koncepcja autorstwa WXCA Group sp. z o.o.

Projektanci w sposób bardzo klarowny rozmieścili poszczególne funkcje, tworząc spójny układ funkcjonalno-przestrzenny oraz prostą i czytelną komunikację, a przede wszystkim proponując rozwiązania adekwatne do rangi i lokalizacji obiektów. Na podkreślenie zasługuje propozycja maksymalnego „otwarcia” wewnętrznych przestrzeni, czyniąc je dostępnymi dla wszystkich.

Kolumnada z białego betonu i szkła

Zdobywca drugiego miejsca w konkursie - konsorcjum projektowe FS&P Arcus sp. z o.o. & K. Ingarden, J. Ewý Architekci sp. z o.o. & Asman Pieniężny Architekci sp. z o.o. - zaproponował, aby kolumnada Pałacu Saskiego pozostała nieodbudowana w swej środkowej części. Zabieg ten architekci uzasadniają w ten sposób: „[p]o analizach projektowych, uwzględniających wytyczne konkursowe i realność realizacyjną zdecydowano, że centralna cześć kolumnady nad Grobem Nieznanego Żołnierza zostanie wirtualnym śladem, tworząc wyrwę w tkance kolumnady, przypominającą o historii tego miejsca”. Pozostałe części kolumnady miałyby z kolei zostać odtworzone przy zastosowaniu białego betonu i szkła, które jeszcze wyraźniej podkreślałyby odrębność pomnika.

Koncepcja kolumnady Pałacu Saskiego bez odbudowanej środkowej części zgłoszona na konkurs na odbudowę Pałacu Saskiego. W tle zieleń Ogrodu Saskiego, po placu przed budynkiem przechadzają się ludzie.
Koncepcja autorstwa FS&P Arcus sp. z o.o. & K. Ingarden, J. Ewý Architekci sp. z o.o. & Asman Pieniężny Architekci sp. z o.o.

W koncepcji tej przedstawiono również rozwiązania dotyczące wpisanych do rejestru zabytków, zachowanych reliktów piwnic Pałacu Saskiego – część z nich zostałaby wyeksponowana, a tam, gdzie to możliwe, zaproponowano zaaranżowanie ścieżek dla zwiedzających.

Pałac Saski z drewna

Czas przyjrzeć się koncepcji przedstawionej przez biuro LAN & P2PA sp. z o.o., które w konkursie zajęło trzecie miejsce. Projektanci tego biura duży nacisk położyli na kwestie związane ze zmianami klimatycznymi oraz zrównoważonym rozwojem, co wyrazili w swoim projekcie proponując użycie drewna jako głównego materiału budowlanego.

Po lewej widok na salę koncertową wykonaną z drewna koloru białego, duża liczba okien. Na zdjęciu znajdują się składane fotele oraz instrumenty muzyczne na podeście scenicznym. Po prawej wizualizacja holu, w podłodze znajduje się duży prostokątny otwór umożliwiający widok na zabytkowe pozostałości piwnic Pałacu Saskiego - wokół zabezpieczone szklaną barierką. Widoczne materiały drewniane.
Koncepcja autorstwa LAN & P2PA sp. z o.o. przygotowana na konkurs na odbudowę Pałacu Saskiego

Interesującym rozwiązaniem jest również zaproponowane w projekcie wyodrębnienie Grobu Nieznanego Żołnierza – jego obecny kształt miałby się wyróżniać na tle pałacowej kolumnady wykonanej m.in. z metalowej siatki.

Nadwieszona kolumnada

Myślą przewodnią koncepcji przedstawionej przez biuro Piotr Płaskowicki Architekt, która w konkursie otrzymała wyróżnienie, jest „kreowanie reprezentacyjnych obiektów według materiałów historycznych oraz przestrzeni publicznej wokół nich, podkreślenie historii miejsca i jego znaczenia dla państwowości polskiej z ciągłą świadomością obecności Grobu Nieznanego Żołnierza i powagi strefy wokół tej budowli”. Klasycystyczna kolumnada w tym projekcie byłaby nadwieszona nad pomnikiem pamięci o poległych w obronie ojczyzny – „część istniejąca i odbudowywana kolumnady zostanie rozdzielona szczeliną, która będzie podkreślać odrębność obu części i intrygować obserwatora skłaniając go do zadawania pytań o historię tego miejsca”.

Widok na pawilon Becka, w tle dach Pałacu Brühla. Zapada zmrok, drzewa Ogrodu Saskiego w jesiennej szacie, liczne podświetlenia, zarówno budynku, jak i części ogrodowej.
Koncepcja autorstwa biura Piotr Płaskowicki Architekt

Autorzy pracy jako swoje motto przywołali wypowiedź prof. Stanisława Lorentza: „Budujemy i zbieramy, burzą nam i rabują, odbudowujemy i znowu zbieramy, znów nam burzą i kradną, i naszym obowiązkiem narodowym jest zawsze znowu odbudowywać i gromadzić bo inaczej przestaniemy istnieć”.

Przestrzeń nad Grobem Nieznanego Żołnierza

Wyróżnienie sąd konkursowy przyznał również pracowni projektowej AMC – Andrzej M. Chołdzyński sp. z o.o. – sp. komandytowej, która w swej koncepcji zaproponowała niepełną odbudowę kolumnady Pałacu Saskiego. Jej centralny fragment miałby pozostać bowiem nieodtworzony, aby zachować nienaruszalną formę, jaką Grób Nieznanego Żołnierza przyjął tuż po wojnie. Kolumnada miałaby zatem formę flankującą monument.

Wnętrze westybulu Pałacu Brühla. Wykonanie z materiałów kamiennych o wysokim połysku. Na szczycie schodów, na ścianie materiał nawiązujący stylistyką do produktów Spółdzielni Artystów "Ład".
Koncepcja autorstwa AMC – Andrzej M. Chołdzyński sp. z o.o. – sp. komandytowej

Architekci przewidzieli udostępnienie reliktów piwnic Pałacu Saskiego zwiedzającym – zarówno poprzez aranżację w ich przestrzeni wystaw, jak i zastosowanie przeszkleń w miejscu pałacowych posadzek, a nawet na zewnątrz - przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Wnikliwie analizując wymagania konkursowe duży nacisk położyli także na „wierność oryginałowi w odbudowaniu barokowego Pałacu Brühla”, czego dopełnia odtworzenie wnętrza westybulu i głównej klatki schodowej dawnej siedziby Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Dowiedz się więcej:

Wyniki konkursu na odbudowę Pałacu Saskiego

Publikacja ogłoszenia o konkursie na odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej

Rusza konkurs architektoniczny

aktualności

Broszura edukacyjna „Pałac Saski. Niezwykłe miejsce w niezwykłym mieście”

Do mazowieckich szkół dotarły już egzemplarze broszury edukacyjnej „Pałac Saski. Niezwykłe miejsce w niezwykłym mieście”. Przygotowany przez Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne materiał w przystępny i zwięzły sposób opisuje historię pałaców Saskiego i Brühla na tle historii Warszawy i kraju. Broszurę uzupełniają scenariusze lekcyjne, z których mogą skorzystać nauczyciele szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Kolorowa publikacja zawiera […]
Na metalowym ogrodzenia dwie plansze z nadrukowanymi wizualizacjami: po lewej okrągła sala z fotelami wokół, po prawej widok z lotu ptaka na odbudowany zespół Pałaców Saskiego i Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie. W tle za ogrodzeniem liściaste drzewa Ogrodu Saskiego w barwie żółtej i zielono-żółtej.

Wystawa: koncepcje odbudowy Pałacu Saskiego

Zakończony 12 października 2023 r. międzynarodowy konkurs architektoniczno-urbanistyczny zaowocował powstaniem pięciu koncepcji odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie. Wszystkie prace laureatów – w tym zwycięską autorstwa WXCA Group sp. z o.o. – prezentujemy na wystawie w przestrzeni pl. Piłsudskiego. Wystawa prac konkursowych Wszystkich, którzy zastanawiają się, jak będzie wyglądał […]

Rusza Fototeka Pałacu Saskiego

Za nami szeroka analiza materiałów dotyczących Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej w archiwach krajowych i zagranicznych. Wierzymy jednak, że kluczowe fotografie Pałacu Saskiego i jego okolic sprzed 1945 roku znajdują się w domowych zbiorach. Jeśli masz prywatne zdjęcia serca Warszawy, podziel się nimi i odbuduj z nami trzysta lat polskiej historii. […]

Pierwszy sezon ścieżki „Wokół piwnic Pałacu Saskiego” za nami

Wraz z pogarszającą się aurą i coraz krótszym dniem, zakończyła się w tym roku możliwość zwiedzania odsłoniętych fundamentów pierzei zachodniej pl. Piłsudskiego. W ciągu kilku miesięcy 2023 r. ścieżka edukacyjna „Wokół piwnic Pałacu Saskiego” przyciągnęła przeszło siedem tysięcy osób zainteresowanych historią tego miejsca i ciekawych rozwoju inwestycji odbudowy pałaców Saskiego i Brühla oraz kamienic przy ul. […]

Konferencja „Między ortodoksją a kreacją” w SARP

Nadchodzi piętnasta edycja konferencji „Między ortodoksją a kreacją” – cyklicznego wydarzenia dla specjalistów zajmujących się konserwacją i architekturą. Miejscem tegorocznej edycji, która odbędzie się w dniach 22 i 23 listopada 2023 roku, będzie pawilon Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP przy ul. Foksal w Warszawie. Pojawi się również możliwość śledzenia konferencji online na stronie SARP. Częścią programu tego […]

Festiwal Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu

11 listopada, czyli podczas Narodowego Święta Niepodległości, już po raz szósty odbył się Festiwal Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu. W programie radosnego świętowania tej symbolicznej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości pojawiły się także akcenty związane z Pałacem Saskim, takie jak spacery historyczne, pokazy wirtualnej rzeczywistości oraz warsztaty dla dzieci, przygotowane m.in. w ramach współpracy z Akademią […]
Wizualizacja, widok z lotu ptaka na odbudowany Pałac Saski na tle placu Piłsudskiego w Warszawie. Na pierwszym planie drzewa Ogrodu Saskiego w jesiennej szacie, w tle widoczne również zabudowania miasta.

Jak będzie wyglądał Pałac Saski? Koncepcje konkursowe

Znamy już zwycięzcę międzynarodowego konkursu na opracowanie koncepcji architektonicznej wraz z zagospodarowaniem terenu dla inwestycji polegającej na odbudowie Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie. Przyjrzyjmy się bliżej koncepcji zwycięzcy – pracowni WXCA Group sp. z o.o. – pokazującej, jak będzie wyglądał Pałac Saski, ale i wszystkim pracom zgłoszonym do II […]
Wystawa „Przywracamy Serce Niepodległej” w Rawiczu

Wystawa „Przywracamy Serce Niepodległej” w Rawiczu

Wędrująca wystawa plenerowa „Przywracamy Serce Niepodległej” dotarła do kolejnej przystani. Po wcześniejszym przystanku w Radomiu, 17 października zawitała do Rawicza. Mieszkańcy i turyści mogą przespacerować się między jej tablicami wystawionymi na rynku miasta, przed siedzibą Muzeum Ziemi Rawickiej w barokowym ratuszu. Wystawa będzie dostępna dla wszystkich do 20 listopada. Trzystuletnia historia serca Warszawy Wystawa w […]

Skarby Pałacu Brühla – wystawa na placu Piłsudskiego

W przestrzeni placu Piłsudskiego przybyła nowa wystawa, czyli „Skarby Pałacu Brühla”. Po raz pierwszy warszawiacy i osoby odwiedzające stolicę mogą z bliska obejrzeć artefakty z wykopalisk archeologicznych na terenie dawnego Pałacu Brühla. W specjalnie zaaranżowanym pawilonie, w rogu wygrodzonego pod odbudowę pałaców Saskiego i Brühla terenu, wystawiono historyczne obiekty, takie jak częściowo zachowana rzeźba „Chwała” […]

Wyniki konkursu na odbudowę Pałacu Saskiego

12 października 2023 r. w samo południe ogłoszono wyniki konkursu na opracowanie koncepcji architektonicznej wraz z zagospodarowaniem terenu dla inwestycji odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie. W międzynarodowym konkursie udział wzięło jedenaście pracowni architektonicznych i konsorcjów. W drugim etapie pięć z nich przedstawiło swoje koncepcje architektoniczne, a dziś w […]