Kontrast
Czcionka
aktualności

Jak będzie wyglądał Pałac Saski? Koncepcje konkursowe

Znamy już zwycięzcę międzynarodowego konkursu na opracowanie koncepcji architektonicznej wraz z zagospodarowaniem terenu dla inwestycji polegającej na odbudowie Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie. Przyjrzyjmy się bliżej koncepcji zwycięzcy – pracowni WXCA Group sp. z o.o. - pokazującej, jak będzie wyglądał Pałac Saski, ale i wszystkim pracom zgłoszonym do II etapu konkursu. Dla przypomnienia, wyniki ogłoszono 12 października 2023 r. w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP).

Ogólne wymagania konkursu na odbudowę Pałacu Saskiego

Zewnętrzny kształt architektoniczny odbudowywanej zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego określa ustawa z dn. 11 sierpnia 2021 r. – ma być zgodny z wyglądem pałaców i kamienic z dn. 31 sierpnia 1939 r., czyli z przedednia wybuchu II wojny światowej. Dokument wskazuje również na nienaruszalność układu urbanistycznego pl. Piłsudskiego wraz ze znajdującymi się na nim m.in. Grobem Nieznanego Żołnierza i pomnikiem Józefa Piłsudskiego. Bardziej szczegółowe wymagania doprecyzowano natomiast w regulaminie konkursu. Wśród nich znalazło się czytelne wyodrębnienie Grobu od odbudowywanej części czy zachowanie i wyeksponowanie reliktów piwnic Pałacu Saskiego, które widnieją w rejestrze zabytków. Ponadto nie dopuszcza się wprowadzania na elewacje i dachy budynków widocznych elementów instalacyjnych i urządzeń. W regulaminie przewidziano również możliwość zaprojektowania nadbudowy kamienicy przy ul. Królewskiej 8, co wynika z zatwierdzonego w 1931 r. „ogólnego planu zabudowania m.st. W-wy”.

Zwycięska koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego

Pierwszą nagrodę w ogłoszonym 27 marca 2023 r. konkursie architektoniczno-urbanistycznym otrzymała pracownia WXCA Group sp. z o.o. Projektanci swą koncepcję oparli na założeniu, że „odbudowa nigdy nie jest jedynie odtworzeniem murów i estetyki z przeszłości. Stanowi raczej proces przywracania lub kształtowania na nowo tożsamości miasta przy jednoczesnym zaznaczeniu wagi i wpływów współczesności. (…) Odbudowa to rekonstrukcja i jednocześnie dopisywanie kolejnych rozdziałów do historii miejsca”. Architekci postawili zatem na jak najwierniejsze odtworzenie zewnętrznych elewacji budynków, wprowadzając jednocześnie pewne nowe elementy, jak np. nadbudowa kamienicy przy ul. Królewskiej 8 w formie oplecionej roślinami ażurowej pergoli.

Grafika pokazująca jak będzie wyglądał Pałac Saski wraz z sąsiadującymi gmachami. Widok z góry na całą pierzeję rozciągającą się między Ogrodem Saskim a Placem Piłsudskiego.
Koncepcja autorstwa WXCA Group sp. z o.o.

Jak projektanci poradzili sobie z jednym z konkursowych wyzwań dotyczącym zachowania odrębności Grobu Nieznanego Żołnierza? Została ona podkreślona poprzez wyraźną, nieregularną linię styku, symbolizującą powojenną wyrwę oraz różnicę w odcieniach materiałów zastosowanych w odbudowanej kolumnadzie.

Jak czytamy w opisie zwycięskiej pracy konkursowej: „Centralną częścią założenia urbanistycznego jest Grób Nieznanego Żołnierza – przestrzeń zadumy i refleksji, której powinna towarzyszyć doniosła oprawa. Dlatego też parter sąsiadujących z nią skrzydeł pałacu stanowi przestrzeń ekspozycji historycznych piwnic”. W Pałacu Brühla autorzy pracy przyjęli zaś szereg odniesień do aranżacji wnętrz zaprojektowanych przez arch. Bohdana Pniewskiego i zrealizowanych przed wojną.

Grafika pokazująca jak będzie wyglądał Grób Nieznanego Żołnierza. Po lewej wizualizacja przedstawiająca Pałac Saski z dalszej perspektywy. z widokiem na jego kolumnadę z wyodrębnionym kolorystycznie Grobem Nieznanego Żołnierza. W tle drzewa Ogrodu Saskiego. Po placu na pierwszym planie przechadzają się ludzie. Po prawej zdjęcie prezentujące z bliska Grób Nieznanego Żołnierza z płonącym ogniem wewnątrz. W tle widoczna fontanna.
Koncepcja autorstwa WXCA Group sp. z o.o.

Projektanci w sposób bardzo klarowny rozmieścili poszczególne funkcje, tworząc spójny układ funkcjonalno-przestrzenny oraz prostą i czytelną komunikację, a przede wszystkim proponując rozwiązania adekwatne do rangi i lokalizacji obiektów. Na podkreślenie zasługuje propozycja maksymalnego „otwarcia” wewnętrznych przestrzeni, czyniąc je dostępnymi dla wszystkich.

Kolumnada z białego betonu i szkła

Zdobywca drugiego miejsca w konkursie - konsorcjum projektowe FS&P Arcus sp. z o.o. & K. Ingarden, J. Ewý Architekci sp. z o.o. & Asman Pieniężny Architekci sp. z o.o. - zaproponował, aby kolumnada Pałacu Saskiego pozostała nieodbudowana w swej środkowej części. Zabieg ten architekci uzasadniają w ten sposób: „[p]o analizach projektowych, uwzględniających wytyczne konkursowe i realność realizacyjną zdecydowano, że centralna cześć kolumnady nad Grobem Nieznanego Żołnierza zostanie wirtualnym śladem, tworząc wyrwę w tkance kolumnady, przypominającą o historii tego miejsca”. Pozostałe części kolumnady miałyby z kolei zostać odtworzone przy zastosowaniu białego betonu i szkła, które jeszcze wyraźniej podkreślałyby odrębność pomnika.

Koncepcja kolumnady Pałacu Saskiego bez odbudowanej środkowej części zgłoszona na konkurs na odbudowę Pałacu Saskiego. W tle zieleń Ogrodu Saskiego, po placu przed budynkiem przechadzają się ludzie.
Koncepcja autorstwa FS&P Arcus sp. z o.o. & K. Ingarden, J. Ewý Architekci sp. z o.o. & Asman Pieniężny Architekci sp. z o.o.

W koncepcji tej przedstawiono również rozwiązania dotyczące wpisanych do rejestru zabytków, zachowanych reliktów piwnic Pałacu Saskiego. Część z nich zostałaby wyeksponowana, a tam, gdzie to możliwe, zaproponowano zaaranżowanie ścieżek dla zwiedzających.

Pałac Saski z drewna

Czas przyjrzeć się koncepcji przedstawionej przez biuro LAN & P2PA sp. z o.o., które w konkursie zajęło trzecie miejsce. Projektanci tego biura duży nacisk położyli na kwestie związane ze zmianami klimatycznymi oraz zrównoważonym rozwojem, co wyrazili w swoim projekcie proponując użycie drewna jako głównego materiału budowlanego.

Po lewej widok na salę koncertową wykonaną z drewna koloru białego, duża liczba okien. Na zdjęciu znajdują się składane fotele oraz instrumenty muzyczne na podeście scenicznym. Po prawej wizualizacja holu, w podłodze znajduje się duży prostokątny otwór umożliwiający widok na zabytkowe pozostałości piwnic Pałacu Saskiego - wokół zabezpieczone szklaną barierką. Widoczne materiały drewniane.
Koncepcja autorstwa LAN & P2PA sp. z o.o. przygotowana na konkurs na odbudowę Pałacu Saskiego

Interesującym rozwiązaniem jest również zaproponowane w projekcie wyodrębnienie Grobu Nieznanego Żołnierza. Jego obecny kształt miałby się wyróżniać na tle pałacowej kolumnady wykonanej m.in. z metalowej siatki.

Nadwieszona kolumnada

Myślą przewodnią koncepcji przedstawionej przez biuro Piotr Płaskowicki Architekt, która w konkursie otrzymała wyróżnienie, jest „kreowanie reprezentacyjnych obiektów według materiałów historycznych oraz przestrzeni publicznej wokół nich, podkreślenie historii miejsca i jego znaczenia dla państwowości polskiej z ciągłą świadomością obecności Grobu Nieznanego Żołnierza i powagi strefy wokół tej budowli”. Klasycystyczna kolumnada w tym projekcie byłaby nadwieszona nad pomnikiem pamięci o poległych w obronie ojczyzny – „część istniejąca i odbudowywana kolumnady zostanie rozdzielona szczeliną, która będzie podkreślać odrębność obu części i intrygować obserwatora skłaniając go do zadawania pytań o historię tego miejsca”.

Widok na pawilon Becka, w tle dach Pałacu Brühla. Zapada zmrok, drzewa Ogrodu Saskiego w jesiennej szacie, liczne podświetlenia, zarówno budynku, jak i części ogrodowej.
Koncepcja autorstwa biura Piotr Płaskowicki Architekt

Autorzy pracy jako swoje motto przywołali wypowiedź prof. Stanisława Lorentza: „Budujemy i zbieramy, burzą nam i rabują, odbudowujemy i znowu zbieramy, znów nam burzą i kradną, i naszym obowiązkiem narodowym jest zawsze znowu odbudowywać i gromadzić bo inaczej przestaniemy istnieć”.

Przestrzeń nad Grobem Nieznanego Żołnierza

Wyróżnienie sąd konkursowy przyznał również pracowni projektowej AMC – Andrzej M. Chołdzyński sp. z o.o. – sp. komandytowej, która w swej koncepcji zaproponowała niepełną odbudowę kolumnady Pałacu Saskiego. Jej centralny fragment miałby pozostać bowiem nieodtworzony, aby zachować nienaruszalną formę, jaką Grób Nieznanego Żołnierza przyjął tuż po wojnie. Kolumnada miałaby zatem formę flankującą monument.

Wnętrze westybulu Pałacu Brühla. Wykonanie z materiałów kamiennych o wysokim połysku. Na szczycie schodów, na ścianie materiał nawiązujący stylistyką do produktów Spółdzielni Artystów "Ład".
Koncepcja autorstwa AMC – Andrzej M. Chołdzyński sp. z o.o. – sp. komandytowej

Architekci przewidzieli udostępnienie reliktów piwnic Pałacu Saskiego zwiedzającym – zarówno poprzez aranżację w ich przestrzeni wystaw, jak i zastosowanie przeszkleń w miejscu pałacowych posadzek, a nawet na zewnątrz - przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Wnikliwie analizując wymagania konkursowe duży nacisk położyli także na „wierność oryginałowi w odbudowaniu barokowego Pałacu Brühla”, czego dopełnia odtworzenie wnętrza westybulu i głównej klatki schodowej dawnej siedziby Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Dowiedz się więcej:

Wyniki konkursu na odbudowę Pałacu Saskiego

Publikacja ogłoszenia o konkursie na odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej

Rusza konkurs architektoniczny

aktualności

Zwiedzanie terenu odbudowy Pałaców Saskiego i Brühla przedłużone

Ścieżka edukacyjna „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla” cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem, dlatego przedłużamy możliwość jej odwiedzenia o kolejny miesiąc. Wszystkich, którzy chcą zobaczyć historyczne mury międzywojennych siedzib Sztabu Generalnego WP oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych i poznać ponad 300-letnią historię tego miejsca, zapraszamy do zapisów na bezpłatne zwiedzanie z przewodnikiem do 27 października 2024 r. […]

Pałac Saski po sąsiedzku – sezon 2024

Za nami cykl spotkań sąsiedzkich w ramach warszawskich wydarzeń dzielnicowych. W tym roku podczas sezonu letniego i na początku jesieni „Pałac Saski po sąsiedzku” odwiedził dziewięć stołecznych dzielnic podczas czternastu różnorodnych, całodziennych wydarzeń w plenerze. Projekt przybliża historię zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego i jej zielonego sąsiada, czyli Ogrodu Saskiego, oferując atrakcje zarówno dla dzieci, jak […]

Międzynarodowa nagroda architektoniczna dla koncepcji odbudowy Pałacu Saskiego

Koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie otrzymała nagrodę w ramach International Architecture Awards 2024. Praca autorstwa WXCA Group sp. z o.o. – jedna z ponad 850 biorących udział w konkursie – została wyróżniona w kategorii „restoration/renovation”. Koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego nagrodzona International Architecture Awards to konkurs organizowany od […]

Nowa Oś Saska: bezpłatne spacery miejskie

Choć tegoroczne wakacje oficjalnie dobiegły końca, cykl spacerów z przewodnikami szlakiem „nowej Osi Saskiej” to doskonała okazja do ich przedłużenia i wypróbowania nowej turystycznej trasy. Najbliższe oprowadzanie po wybranych zakątkach Warszawy odbędzie się 8 września 2024 r., kolejne zaś w pierwsze dwie niedziele października. Do udziału zapraszają przewodnik Łukasz Ostoja-Kasprzycki (PoWarszawsku), Centrum Praskie Koneser oraz […]

Pałac Saski po sąsiedzku ponownie w warszawskich dzielnicach

Niecodzienna podróż po przedwojennym placu Piłsudskiego dzięki okularom VR czy warsztaty dla dzieci nawiązujące do historii Pałacu Saskiego to cieszące się powodzeniem atrakcje, które powrócą jesienią. Już od 7 września 2024 r. zapraszamy do odwiedzenia „Pałacu Saskiego po sąsiedzku” podczas licznych warszawskich wydarzeń na zakończenie lata. Pałac Saski po sąsiedzku, czyli gdzie? Historyczny zespół Pałacu […]
Grafika z tekstem: "10 września 2024 r., godz. 12.00 Pałac na Wyspie, Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Łazienki Królewskie i inne ogrody historyczne w obliczu zmian klimatycznych. Szanse i wyzwania. Debata Ekspercka". Beżowe tło, na dole fioletowe korony drzew, w prawym górnym rogu logotypy: Łazienki Królewskie i Pałac Saski.

Ogrody historyczne w dobie zmiany klimatu - debata w Muzeum Łazienki Królewskie

„Łazienki Królewskie i inne ogrody historyczne w obliczu zmian klimatycznych. Szanse i wyzwania” to tytuł debaty, która odbędzie się 10 września 2024 r. o godz. 12 w Pałacu na Wyspie. Eksperci architektury krajobrazu, ogrodnictwa oraz zarządzania zielonym dziedzictwem kulturowym podejmą dyskusję na temat związanych ze zmianą klimatu zagrożeń dla kształtu historycznych ogrodów i parków, a […]

Pałac Saski na wystawie „Plany na Przyszłość 2024”

ZODIAK Warszawski Pawilon Architektury gości w swoich przestrzeniach już dwudziestą siódmą edycję wystawy „Plany na Przyszłość 2024”. Pośród najnowszych projektów architektonicznych i urbanistycznych dla Warszawy i sąsiadujących gmin zaprezentowana została również wizja odbudowy zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego autorstwa biura WXCA Group sp. z o.o. Odwiedzający wystawę mogą zobaczyć m.in. okazałą makietę przedstawiającą koncepcję odbudowy Pałaców […]
Widok z ukosa na wystawę zdjęciową na metalowym ogrodzeniu. W tle od lewej panorama Warszawy, po prawej drzewa Ogrodu Saskiego. Niebo częściowo zachmurzone.

Warszawa kiedyś i dziś. Nowa wystawa na pl. Piłsudskiego

Ogrodzenie terenu odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie ponownie zmieniło swoje oblicze. Na odwiedzających pl. Piłsudskiego czeka wystawa fotograficzna „Warszawa kiedyś i dziś. 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego”. 1 sierpnia, jak co roku, odbędzie się tu również koncert „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki”, który zacznie się o godz. 20:30. Spacerując […]

Pałac Saski w Centrum Praskim Koneser: fotoplastikon i spacery varsavianistyczne

Co może łączyć Pałac Saski z prawobrzeżną Warszawą? Po udziale w dzielnicowych wydarzeniach plenerowych na Bielanach, Mokotowie, Ursynowie, Żoliborzu oraz w Rembertowie i Włochach, czas przybliżyć losy Pałacu Saskiego mieszkańcom Pragi, a także wszystkim, którzy postanowili w te wakacje odwiedzić stolicę. W przestrzeni dziedzińca Centrum Praskiego Koneser do końca lata można odwiedzić fotoplastikon z archiwalnymi […]

Zabezpieczenie wykopu przy ul. Wierzbowej

W dniach 24-25 czerwca 2024 r. na terenie dawnego Pałacu Brühla odbyły się kolejne prace, tym razem mające na celu zabezpieczenie ściany wykopu archeologicznego, który powstał wskutek ubiegłorocznych badań. Działania mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa zarówno ruchu pojazdów na znajdującej się tuż obok ul. Wierzbowej, jak i osób pracujących na terenie wykopalisk. Realizowane przez Pałac […]