Kontrast
Czcionka
aktualności

Jak będzie wyglądał Pałac Saski? Koncepcje konkursowe

Znamy już zwycięzcę międzynarodowego konkursu na opracowanie koncepcji architektonicznej wraz z zagospodarowaniem terenu dla inwestycji polegającej na odbudowie Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie. Przyjrzyjmy się bliżej koncepcji zwycięzcy – pracowni WXCA Group sp. z o.o. - pokazującej, jak będzie wyglądał Pałac Saski, ale i wszystkim pracom zgłoszonym do II etapu konkursu. Dla przypomnienia, wyniki ogłoszono 12 października 2023 r. w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP).

Ogólne wymagania konkursu na odbudowę Pałacu Saskiego

Zewnętrzny kształt architektoniczny odbudowywanej zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego określa ustawa z dn. 11 sierpnia 2021 r. – ma być zgodny z wyglądem pałaców i kamienic z dn. 31 sierpnia 1939 r., czyli z przedednia wybuchu II wojny światowej. Dokument wskazuje również na nienaruszalność układu urbanistycznego pl. Piłsudskiego wraz ze znajdującymi się na nim m.in. Grobem Nieznanego Żołnierza i pomnikiem Józefa Piłsudskiego. Bardziej szczegółowe wymagania doprecyzowano natomiast w regulaminie konkursu. Wśród nich znalazło się czytelne wyodrębnienie Grobu od odbudowywanej części czy zachowanie i wyeksponowanie reliktów piwnic Pałacu Saskiego, które widnieją w rejestrze zabytków. Ponadto nie dopuszcza się wprowadzania na elewacje i dachy budynków widocznych elementów instalacyjnych i urządzeń. W regulaminie przewidziano również możliwość zaprojektowania nadbudowy kamienicy przy ul. Królewskiej 8, co wynika z zatwierdzonego w 1931 r. „ogólnego planu zabudowania m.st. W-wy”.

Zwycięska koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego

Pierwszą nagrodę w ogłoszonym 27 marca 2023 r. konkursie architektoniczno-urbanistycznym otrzymała pracownia WXCA Group sp. z o.o. Projektanci swą koncepcję oparli na założeniu, że „odbudowa nigdy nie jest jedynie odtworzeniem murów i estetyki z przeszłości. Stanowi raczej proces przywracania lub kształtowania na nowo tożsamości miasta przy jednoczesnym zaznaczeniu wagi i wpływów współczesności. (…) Odbudowa to rekonstrukcja i jednocześnie dopisywanie kolejnych rozdziałów do historii miejsca”. Architekci postawili zatem na jak najwierniejsze odtworzenie zewnętrznych elewacji budynków, wprowadzając jednocześnie pewne nowe elementy, jak np. nadbudowa kamienicy przy ul. Królewskiej 8 w formie oplecionej roślinami ażurowej pergoli.

Grafika pokazująca jak będzie wyglądał Pałac Saski wraz z sąsiadującymi gmachami. Widok z góry na całą pierzeję rozciągającą się między Ogrodem Saskim a Placem Piłsudskiego.
Koncepcja autorstwa WXCA Group sp. z o.o.

Jak projektanci poradzili sobie z jednym z konkursowych wyzwań dotyczącym zachowania odrębności Grobu Nieznanego Żołnierza? Została ona podkreślona poprzez wyraźną, nieregularną linię styku, symbolizującą powojenną wyrwę oraz różnicę w odcieniach materiałów zastosowanych w odbudowanej kolumnadzie.

Jak czytamy w opisie zwycięskiej pracy konkursowej: „Centralną częścią założenia urbanistycznego jest Grób Nieznanego Żołnierza – przestrzeń zadumy i refleksji, której powinna towarzyszyć doniosła oprawa. Dlatego też parter sąsiadujących z nią skrzydeł pałacu stanowi przestrzeń ekspozycji historycznych piwnic”. W Pałacu Brühla autorzy pracy przyjęli zaś szereg odniesień do aranżacji wnętrz zaprojektowanych przez arch. Bohdana Pniewskiego i zrealizowanych przed wojną.

Grafika pokazująca jak będzie wyglądał Grób Nieznanego Żołnierza. Po lewej wizualizacja przedstawiająca Pałac Saski z dalszej perspektywy. z widokiem na jego kolumnadę z wyodrębnionym kolorystycznie Grobem Nieznanego Żołnierza. W tle drzewa Ogrodu Saskiego. Po placu na pierwszym planie przechadzają się ludzie. Po prawej zdjęcie prezentujące z bliska Grób Nieznanego Żołnierza z płonącym ogniem wewnątrz. W tle widoczna fontanna.
Koncepcja autorstwa WXCA Group sp. z o.o.

Projektanci w sposób bardzo klarowny rozmieścili poszczególne funkcje, tworząc spójny układ funkcjonalno-przestrzenny oraz prostą i czytelną komunikację, a przede wszystkim proponując rozwiązania adekwatne do rangi i lokalizacji obiektów. Na podkreślenie zasługuje propozycja maksymalnego „otwarcia” wewnętrznych przestrzeni, czyniąc je dostępnymi dla wszystkich.

Kolumnada z białego betonu i szkła

Zdobywca drugiego miejsca w konkursie - konsorcjum projektowe FS&P Arcus sp. z o.o. & K. Ingarden, J. Ewý Architekci sp. z o.o. & Asman Pieniężny Architekci sp. z o.o. - zaproponował, aby kolumnada Pałacu Saskiego pozostała nieodbudowana w swej środkowej części. Zabieg ten architekci uzasadniają w ten sposób: „[p]o analizach projektowych, uwzględniających wytyczne konkursowe i realność realizacyjną zdecydowano, że centralna cześć kolumnady nad Grobem Nieznanego Żołnierza zostanie wirtualnym śladem, tworząc wyrwę w tkance kolumnady, przypominającą o historii tego miejsca”. Pozostałe części kolumnady miałyby z kolei zostać odtworzone przy zastosowaniu białego betonu i szkła, które jeszcze wyraźniej podkreślałyby odrębność pomnika.

Koncepcja kolumnady Pałacu Saskiego bez odbudowanej środkowej części zgłoszona na konkurs na odbudowę Pałacu Saskiego. W tle zieleń Ogrodu Saskiego, po placu przed budynkiem przechadzają się ludzie.
Koncepcja autorstwa FS&P Arcus sp. z o.o. & K. Ingarden, J. Ewý Architekci sp. z o.o. & Asman Pieniężny Architekci sp. z o.o.

W koncepcji tej przedstawiono również rozwiązania dotyczące wpisanych do rejestru zabytków, zachowanych reliktów piwnic Pałacu Saskiego. Część z nich zostałaby wyeksponowana, a tam, gdzie to możliwe, zaproponowano zaaranżowanie ścieżek dla zwiedzających.

Pałac Saski z drewna

Czas przyjrzeć się koncepcji przedstawionej przez biuro LAN & P2PA sp. z o.o., które w konkursie zajęło trzecie miejsce. Projektanci tego biura duży nacisk położyli na kwestie związane ze zmianami klimatycznymi oraz zrównoważonym rozwojem, co wyrazili w swoim projekcie proponując użycie drewna jako głównego materiału budowlanego.

Po lewej widok na salę koncertową wykonaną z drewna koloru białego, duża liczba okien. Na zdjęciu znajdują się składane fotele oraz instrumenty muzyczne na podeście scenicznym. Po prawej wizualizacja holu, w podłodze znajduje się duży prostokątny otwór umożliwiający widok na zabytkowe pozostałości piwnic Pałacu Saskiego - wokół zabezpieczone szklaną barierką. Widoczne materiały drewniane.
Koncepcja autorstwa LAN & P2PA sp. z o.o. przygotowana na konkurs na odbudowę Pałacu Saskiego

Interesującym rozwiązaniem jest również zaproponowane w projekcie wyodrębnienie Grobu Nieznanego Żołnierza. Jego obecny kształt miałby się wyróżniać na tle pałacowej kolumnady wykonanej m.in. z metalowej siatki.

Nadwieszona kolumnada

Myślą przewodnią koncepcji przedstawionej przez biuro Piotr Płaskowicki Architekt, która w konkursie otrzymała wyróżnienie, jest „kreowanie reprezentacyjnych obiektów według materiałów historycznych oraz przestrzeni publicznej wokół nich, podkreślenie historii miejsca i jego znaczenia dla państwowości polskiej z ciągłą świadomością obecności Grobu Nieznanego Żołnierza i powagi strefy wokół tej budowli”. Klasycystyczna kolumnada w tym projekcie byłaby nadwieszona nad pomnikiem pamięci o poległych w obronie ojczyzny – „część istniejąca i odbudowywana kolumnady zostanie rozdzielona szczeliną, która będzie podkreślać odrębność obu części i intrygować obserwatora skłaniając go do zadawania pytań o historię tego miejsca”.

Widok na pawilon Becka, w tle dach Pałacu Brühla. Zapada zmrok, drzewa Ogrodu Saskiego w jesiennej szacie, liczne podświetlenia, zarówno budynku, jak i części ogrodowej.
Koncepcja autorstwa biura Piotr Płaskowicki Architekt

Autorzy pracy jako swoje motto przywołali wypowiedź prof. Stanisława Lorentza: „Budujemy i zbieramy, burzą nam i rabują, odbudowujemy i znowu zbieramy, znów nam burzą i kradną, i naszym obowiązkiem narodowym jest zawsze znowu odbudowywać i gromadzić bo inaczej przestaniemy istnieć”.

Przestrzeń nad Grobem Nieznanego Żołnierza

Wyróżnienie sąd konkursowy przyznał również pracowni projektowej AMC – Andrzej M. Chołdzyński sp. z o.o. – sp. komandytowej, która w swej koncepcji zaproponowała niepełną odbudowę kolumnady Pałacu Saskiego. Jej centralny fragment miałby pozostać bowiem nieodtworzony, aby zachować nienaruszalną formę, jaką Grób Nieznanego Żołnierza przyjął tuż po wojnie. Kolumnada miałaby zatem formę flankującą monument.

Wnętrze westybulu Pałacu Brühla. Wykonanie z materiałów kamiennych o wysokim połysku. Na szczycie schodów, na ścianie materiał nawiązujący stylistyką do produktów Spółdzielni Artystów "Ład".
Koncepcja autorstwa AMC – Andrzej M. Chołdzyński sp. z o.o. – sp. komandytowej

Architekci przewidzieli udostępnienie reliktów piwnic Pałacu Saskiego zwiedzającym – zarówno poprzez aranżację w ich przestrzeni wystaw, jak i zastosowanie przeszkleń w miejscu pałacowych posadzek, a nawet na zewnątrz - przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Wnikliwie analizując wymagania konkursowe duży nacisk położyli także na „wierność oryginałowi w odbudowaniu barokowego Pałacu Brühla”, czego dopełnia odtworzenie wnętrza westybulu i głównej klatki schodowej dawnej siedziby Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Dowiedz się więcej:

Wyniki konkursu na odbudowę Pałacu Saskiego

Publikacja ogłoszenia o konkursie na odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej

Rusza konkurs architektoniczny

aktualności

Książka „Golec rzymski w koszuli” z wyróżnieniem

Tegoroczna publikacja naukowa „Golec rzymski w koszuli. Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie” cieszy się uznaniem. Wydawnictwo, które ukazało się przy współpracy Muzeum Łazienki Królewskie ze spółką Pałac Saski, otrzymało wyróżnienie podczas 32 Ogólnopolskiego Przeglądu Książki Krajoznawczej i Turystycznej. Wcześniej książka otrzymała także nominację do Varsavianów Roku w Konkursie im. Hanny Szwankowskiej. Golec rzymski w koszuli Zaskakujący […]
Na obrazku widoczny jest plac Piłsudskiego w kolorze fioletowym. Na środku obrazka widoczny jest przeszklony pawilon w kolorze. Wokół pawilonu, w którym widać multimedialną prezentację, stoi grupa widzów.

Włącz Saski! Multimedialny pokaz na pl. Piłsudskiego

Trójwymiarowy model odbudowywanych Pałaców Saskiego i Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej, który od maja 2024 r. przyciąga uwagę przechodniów na pl. Piłsudskiego w Warszawie, nabrał nowych barw. Od teraz w przeszklonym pawilonie odwiedzający centrum stolicy mogą zobaczyć dynamiczny, audiowizualny pokaz wykorzystujący światła, dźwięk, jak i samą bryłę makiety odbudowywanych gmachów. Nowoczesna forma opowieści obrazowo przedstawia […]

Pałac Saski na XVI Konferencji Konserwatorsko-Architektonicznej

W dniach 20 i 21 listopada 2024 r. odbędzie się XVI Konferencja Konserwatorsko-Architektoniczna. Kolejna już edycja spotkania architektury „między ortodoksją a kreacją” została przygotowane z myślą o specjalistach zajmujących się konserwacją i architekturą. W pawilonie Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP przy ul. Foksal w Warszawie będzie można m.in. wysłuchać prelekcji i debaty na tematy związane z […]

Wystawa „Warszawskie Pałace. Redefinicja przestrzeni” w ASP

Historia i przeznaczenie to jedne z punktów styku warszawskich pałaców w rejonie pl. Piłsudskiego i Krakowskiego Przedmieścia. Od 11 listopada 2024 r. na małym dziedzińcu Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie można zobaczyć nową wystawę „Warszawskie Pałace. Redefinicja przestrzeni”, która opowiada historię, ale także rysuje funkcję społeczną, jaką pełni Pałac Czapskich i docelowo będą pełnić odbudowywane Pałace […]

Sezon 2024 ścieżki „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla” zakończony

W ostatnie dni słonecznego października po raz ostatni w tym sezonie można było zwiedzić ścieżkę edukacyjną „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla”. To już druga odsłona programu umożliwiającego każdemu zobaczenie na żywo pozostałości historycznych obiektów na terenie inwestycji odbudowy. Przeszło 9 tys. osób skorzystało z zaproszenia do bezpłatnego zwiedzania ścieżki w okresie od późnej wiosny do […]
Grafika z napisem "Festiwal Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu", biało-czerwoną flagą Polski oraz cyframi 11 11 24 na trzech wysokościach na tle niebieskiego i pomarańczowego kształtów przypominających cyfry 1.

Pałac Saski na Festiwalu Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu

Koncerty, parady, bezpłatne spacery z przewodnikiem czy edukacyjne warsztaty dla najmłodszych to tylko niektóre z atrakcji, jakie czekają na uczestników siódmej już edycji Festiwalu Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu. Do wspólnego i radosnego świętowania odzyskania przez Polskę niepodległości zapraszamy 11 listopada 2024 r. od godziny 13. Podczas wydarzenia nie zabraknie również wątków związanych z historią jednych […]

Fotoplastikon z historią Pałacu Saskiego znów na Pradze

Choć zakończył się już drugi sezon ścieżki edukacyjnej wokół piwnic Pałaców Saskiego, a w tym roku również i Brühla, wciąż pozostaje wiele innych możliwości poznania historii obu gmachów. Na przykład, osoby mieszkające na prawym brzegu Wisły może zainteresować fotoplastikon. Drewniane urządzenie rodem z początków fotografii, które w swoim wnętrzu skrywa archiwalne fotografie Warszawy, czeka na wszystkich na […]
Usytuowany po lewej stronie i trzymany w dłoniach skaner 3D rzuca czerwono-pomarańczowe światło na ciemny stół i leżący na nim kamienny fragment elewacji Pałacu Saskiego. W tle w rozmyciu szara szafa z małą metalową klamką, wokół białe ściany.

Skanowanie 3D elementów elewacji Pałaców Saskiego i Brühla

Trójwymiarowe skanowanie zachowanych elementów dawnych elewacji Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla, a także Pawilonu Becka to przykład wykorzystania najnowszych technologii  przy odbudowie zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego w Warszawie. Proces ten pozwala precyzyjnie dookreślić geometrię elementów elewacji odtwarzanych historycznych budynków, co ma niebagatelne znaczenie dla prac architektoniczno-projektowych. W efekcie skanowanie pozwoli jak najwierniej odtworzyć zewnętrzy kształt kompleksu […]

Zwiedzanie terenu odbudowy Pałaców Saskiego i Brühla przedłużone

Ścieżka edukacyjna „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla” cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem, dlatego przedłużamy możliwość jej odwiedzenia o kolejny miesiąc. Wszystkich, którzy chcą zobaczyć historyczne mury międzywojennych siedzib Sztabu Generalnego WP oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych i poznać ponad 300-letnią historię tego miejsca, zapraszamy do zapisów na bezpłatne zwiedzanie z przewodnikiem do 27 października 2024 r. […]

Pałac Saski po sąsiedzku – sezon 2024

Za nami cykl spotkań sąsiedzkich w ramach warszawskich wydarzeń dzielnicowych. W tym roku podczas sezonu letniego i na początku jesieni „Pałac Saski po sąsiedzku” odwiedził dziewięć stołecznych dzielnic podczas czternastu różnorodnych, całodziennych wydarzeń w plenerze. Projekt przybliża historię zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego i jej zielonego sąsiada, czyli Ogrodu Saskiego, oferując atrakcje zarówno dla dzieci, jak […]