Kontrast
Czcionka
aktualności

Wernisaż wystawy „Przywracamy Serce Niepodległej” w Krakowie

11 sierpnia w Krakowie, na Dziedzińcu Bastionu pod Kopcem Kościuszki, miała miejsce inauguracja wystawy „Przywracamy Serce Niepodległej”. Wydarzenie było świetną okazją do pogłębienia wiedzy o losach Pałacu Saskiego i Pałacu Brühla w oparciu o wątki poruszone przez znawców historii i architektury.

Plakat przedstawiający pomnika Księcia Józefa Poniatowskiego na koniu przed kolumnadą Pałacu Saskiego od strony placu. Na dole logotypy: Pałac Saski, Ośrodek Badań nad Pamięcią Zbiorową i Studiów Muzealnych oraz Komitet Kopca Kościuszki w Krakowie. Treść plakatu: [Wernisaż wystawy "Przywracamy serce Niepodległej" wraz z dyskusją o historii Pałacu Saskiego. 11.08.2022 godz. 16:00, Dziedziniec Bastionu pod Kopcem Kościuszki w Krakowie. Uczestnicy dyskusji: dr hab. prof. nadzw. Mieczysław Rokosz, prof. dr hab. Janusz Odziemkowski, dr hab. prof. UŁ Tadeusz Bernatowicz, prowadzenie: dr hab. prof. UAM Bartosz Korzeniewski. Wstęp wolny.]

W towarzyszącej wernisażowi dyskusji na temat dziejów tych dwóch budowli, będących świadkami jednych z najważniejszych zdarzeń w historii Rzeczpospolitej, udział wzięli:

- prof. dr hab. Janusz Józef Odziemkowski – historyk, profesor nauk humanistycznych, wykładowca Akademii Sztuki Wojennej i UKSW w Warszawie, specjalizuje się w historii powszechnej oraz historii Polski XIX i XX wieku, historii politycznej, tematyce społeczeństwa polskiego XIX stulecia, a także historii wojskowości i konfliktów zbrojnych,

- dr hab. Tadeusz Bernatowicz – profesor Uniwersytetu Łódzkiego, historyk sztuki, wykładowca akademicki, członek Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS, w swoich badaniach skupia się między innymi na zagadnieniach związanych z mecenatem magnackim XVI-XVIII wieku, architekturą Warszawy i Saksonii, czy też sztuką nowożytną na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego,

- dr hab. Mieczysław Rokosz – historyk, pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezes Komitetu Kopca Kościuszki, specjalista w dziedzinie geografii historycznej, działa na rzecz ochrony zabytków i przyrody.

Panel dyskusyjny poprowadził dr hab. Bartosz Korzeniewski, profesor UAM filozof i kulturoznawca zajmujący się między innymi zagadnieniem pamięci zbiorowej czy polityką historyczną Polski i Niemiec. Wydarzenie zorganizowano we współpracy z Ośrodkiem Badań nad Pamięcią Zbiorową i Studiów Muzealnych oraz Komitetem Kopca Kościuszki.

Wystawa tablic ekspozycyjnych z historycznymi zdjęciami oraz tekstami, na pierwszym planie tematyka rekonstrukcji i odbudów na świecie.
Wystawa "Przywracamy Serce Niepodległej". Fot. mat. własne

Architektura Pałacu Saskiego

Podczas dyskusji prof. Tadeusz Bernatowicz przedstawił architektoniczną historię Pałacu Saskiego, którego początki sięgają II połowy XVII wieku, gdy swoją rezydencję na tym terenie wzniósł Jan Andrzej Morsztyn. Od tego czasu budynek wielokrotnie zmieniał swoje funkcje oraz wygląd, aż w XVIII wieku stał się symbolem dziedzictwa architektonicznego i kulturalnego epoki saskiej. Profesor wskazał również przyczyny największej jego metamorfozy, czyli przebudowy barokowej rezydencji na klasycystyczny pałac z charakterystyczną kolumnadą, którą pamiętamy z przedwojennych fotografii. Potrzeba przekształcenia architektonicznego i urbanistycznego tej części Warszawy wynikała bowiem z jednej strony z konieczności połączenia ciągu komunikacyjnego między placem Saskim a Ogrodem Saskim, a z drugiej nadania odpowiedniej, monumentalnej oprawy już wówczas chyba najważniejszemu w mieście placowi.

Tajne biura

Dzieje Pałacu w okresie dwudziestolecia międzywojennego przybliżył uczestnikom wernisażu prof. Janusz Odziemkowski, który przypomniał, że budynek przejęto z rąk niemieckiego wojska już w pierwszych dniach listopada 1918 roku. Szybko podjęto decyzję, że swoją siedzibę będzie w nim miał Sztab Generalny Wojska Polskiego, a z czasem umiejscowiono tu też biura Oddziału II, czyli polskiego wywiadu. To właśnie w Pałacu Saskim pracowano nad bolszewickimi szyfrogramami, co miało nieoceniony wpływ na przebieg wojny polsko-bolszewickiej, a szczególnie Bitwy Warszawskiej. Tutaj też Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski po raz pierwszy złamali szyfr niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.

Miejsce pamięci

Na aspekt obecności Pałacu Saskiego w pamięci zbiorowej polskiego społeczeństwa zwrócił uwagę prof. Bartosz Korzeniewski, który przypomniał o jego zasłużonych mieszkańcach – marszałku Józefie Piłsudskim oraz Fryderyku Chopinie. Prof. Mieczysław Rokosz skupił z kolei uwagę słuchaczy na Grobie Nieznanego Żołnierza – miejscu czci wszystkich bezimiennych żołnierzy poległych w imię ojczyzny. Zburzenie otaczającego go Pałacu uznał za przejaw barbarzyństwa w niszczeniu zabytków Warszawy i spuścizny dziejowej Polski. W opinii profesora odbudowa zachodniej pierzei Placu Piłsudskiego stanowić będzie domknięcie procesu odbudowy Warszawy.

Wystawę w Krakowie można było zobaczyć do 20 września, później odwiedziła ona także Poznań (wystawa na przed Urzędem Wojewódzkim w dniach 13.10-14.11.2022, dyskusja w Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim 13.10.2022) i Łódź (Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego, 15.11-16.12.2022). Kolejnym odsłonom również towarzyszyć będą eksperckie debaty, szczegóły wkrótce.

aktualności

Na obrazku widoczny jest plac Piłsudskiego w kolorze fioletowym. Na środku obrazka widoczny jest przeszklony pawilon w kolorze. Wokół pawilonu, w którym widać multimedialną prezentację, stoi grupa widzów.

Włącz Saski! Multimedialny pokaz na pl. Piłsudskiego

Trójwymiarowy model odbudowywanych Pałaców Saskiego i Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej, który od maja 2024 r. przyciąga uwagę przechodniów na pl. Piłsudskiego w Warszawie, nabrał nowych barw. Od teraz w przeszklonym pawilonie odwiedzający centrum stolicy mogą zobaczyć dynamiczny, audiowizualny pokaz wykorzystujący światła, dźwięk, jak i samą bryłę makiety odbudowywanych gmachów. Nowoczesna forma opowieści obrazowo przedstawia […]

Pałac Saski na XVI Konferencji Konserwatorsko-Architektonicznej

W dniach 20 i 21 listopada 2024 r. odbędzie się XVI Konferencja Konserwatorsko-Architektoniczna. Kolejna już edycja spotkania architektury „między ortodoksją a kreacją” została przygotowane z myślą o specjalistach zajmujących się konserwacją i architekturą. W pawilonie Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP przy ul. Foksal w Warszawie będzie można m.in. wysłuchać prelekcji i debaty na tematy związane z […]

Wystawa „Warszawskie Pałace. Redefinicja przestrzeni” w ASP

Historia i przeznaczenie to jedne z punktów styku warszawskich pałaców w rejonie pl. Piłsudskiego i Krakowskiego Przedmieścia. Od 11 listopada 2024 r. na małym dziedzińcu Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie można zobaczyć nową wystawę „Warszawskie Pałace. Redefinicja przestrzeni”, która opowiada historię, ale także rysuje funkcję społeczną, jaką pełni Pałac Czapskich i docelowo będą pełnić odbudowywane Pałace […]

Sezon 2024 ścieżki „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla” zakończony

W ostatnie dni słonecznego października po raz ostatni w tym sezonie można było zwiedzić ścieżkę edukacyjną „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla”. To już druga odsłona programu umożliwiającego każdemu zobaczenie na żywo pozostałości historycznych obiektów na terenie inwestycji odbudowy. Przeszło 9 tys. osób skorzystało z zaproszenia do bezpłatnego zwiedzania ścieżki w okresie od późnej wiosny do […]
Grafika z napisem "Festiwal Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu", biało-czerwoną flagą Polski oraz cyframi 11 11 24 na trzech wysokościach na tle niebieskiego i pomarańczowego kształtów przypominających cyfry 1.

Pałac Saski na Festiwalu Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu

Koncerty, parady, bezpłatne spacery z przewodnikiem czy edukacyjne warsztaty dla najmłodszych to tylko niektóre z atrakcji, jakie czekają na uczestników siódmej już edycji Festiwalu Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu. Do wspólnego i radosnego świętowania odzyskania przez Polskę niepodległości zapraszamy 11 listopada 2024 r. od godziny 13. Podczas wydarzenia nie zabraknie również wątków związanych z historią jednych […]

Fotoplastikon z historią Pałacu Saskiego znów na Pradze

Choć zakończył się już drugi sezon ścieżki edukacyjnej wokół piwnic Pałaców Saskiego, a w tym roku również i Brühla, wciąż pozostaje wiele innych możliwości poznania historii obu gmachów. Na przykład, osoby mieszkające na prawym brzegu Wisły może zainteresować fotoplastikon. Drewniane urządzenie rodem z początków fotografii, które w swoim wnętrzu skrywa archiwalne fotografie Warszawy, czeka na wszystkich na […]
Usytuowany po lewej stronie i trzymany w dłoniach skaner 3D rzuca czerwono-pomarańczowe światło na ciemny stół i leżący na nim kamienny fragment elewacji Pałacu Saskiego. W tle w rozmyciu szara szafa z małą metalową klamką, wokół białe ściany.

Skanowanie 3D elementów elewacji Pałaców Saskiego i Brühla

Trójwymiarowe skanowanie zachowanych elementów dawnych elewacji Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla, a także Pawilonu Becka to przykład wykorzystania najnowszych technologii  przy odbudowie zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego w Warszawie. Proces ten pozwala precyzyjnie dookreślić geometrię elementów elewacji odtwarzanych historycznych budynków, co ma niebagatelne znaczenie dla prac architektoniczno-projektowych. W efekcie skanowanie pozwoli jak najwierniej odtworzyć zewnętrzy kształt kompleksu […]

Zwiedzanie terenu odbudowy Pałaców Saskiego i Brühla przedłużone

Ścieżka edukacyjna „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla” cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem, dlatego przedłużamy możliwość jej odwiedzenia o kolejny miesiąc. Wszystkich, którzy chcą zobaczyć historyczne mury międzywojennych siedzib Sztabu Generalnego WP oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych i poznać ponad 300-letnią historię tego miejsca, zapraszamy do zapisów na bezpłatne zwiedzanie z przewodnikiem do 27 października 2024 r. […]

Pałac Saski po sąsiedzku – sezon 2024

Za nami cykl spotkań sąsiedzkich w ramach warszawskich wydarzeń dzielnicowych. W tym roku podczas sezonu letniego i na początku jesieni „Pałac Saski po sąsiedzku” odwiedził dziewięć stołecznych dzielnic podczas czternastu różnorodnych, całodziennych wydarzeń w plenerze. Projekt przybliża historię zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego i jej zielonego sąsiada, czyli Ogrodu Saskiego, oferując atrakcje zarówno dla dzieci, jak […]

Międzynarodowa nagroda architektoniczna dla koncepcji odbudowy Pałacu Saskiego

Koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie otrzymała nagrodę w ramach International Architecture Awards 2024. Praca autorstwa WXCA Group sp. z o.o. – jedna z ponad 850 biorących udział w konkursie – została wyróżniona w kategorii „restoration/renovation”. Koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego nagrodzona International Architecture Awards to konkurs organizowany od […]