Konferencja „Obudować nieodbudowane” za nami
Odbudowa, rekonstrukcja zabytków i budowa obiektów w historyzującej formie to główne wątki, które przeplatały się w wystąpieniach naukowców podczas konferencji „Odbudować nieodbudowane. Problematyka odbudowy i rekonstrukcji w świetle współczesnych wyzwań”. Jeden z paneli dyskusyjnych poświęcony był wartościom płynącym z odbudowy i odbudowie wartości, gdzie za przykład posłużyły Pałace Saski i Brühla. Wydarzenie odbyło się w dniach 20-21 września 2023 r. w siedzibie Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Potrzeba odbudowy
Ochrona materialnego dziedzictwa kulturowego to jeden z obszarów działalności człowieka, który w dzisiejszych czasach wydaje się oczywistą powinnością, której wypełnienie wymaga jednak sprostania wielu wyzwaniom. Szczególne zagrożenie stanowią katastrofy naturalne oraz konflikty zbrojne, prowadzące niejednokrotnie do poważnych lub całkowitych zniszczeń obiektów o wyjątkowej wartości, często istotnych dla historii lokalnej społeczności, narodu albo całej ludzkości. Wśród wspomnianych grup rodzi się wówczas chęć powrotu do stanu sprzed kataklizmu czy wojny i przywrócenia tego, co zostało utracone. Wynikająca z takich przesłanek decyzja o odbudowie niesie ze sobą potrzebę dyskusji w gronie specjalistów w dziedzinie m.in. architektury, sztuki i historii, których wiedza i doświadczenie zapewnią prawidłowe przeprowadzenie procesu odtworzenia zniszczonego obiektu. Taka dyskusja odbyła się także w związku z odbudową zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego w Warszawie, zniszczonej w czasie II wojny światowej, w znacznej mierze w wyniku przeprowadzonej przez Niemców celowej akcji wyburzania polskiej stolicy.
![Prezes Jan Kowalski otwiera konferencję Odbudować nieodbudowane. W tle ekran z tytułem konferencji.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/041.Rebuild_What_Was_Lost-20-09-23.jpg)
Międzynarodowa konferencja „Obudować nieodbudowane”
Podczas trwającej dwa dni konferencji, na którą można było się zarejestrować również w charakterze słuchacza, zapoznaliśmy się z wystąpieniami blisko 30 prelegentów. Pojawili się wśród nich przedstawiciele zarówno krajowych instytucji kultury oraz uczelni (m.in. Uniwersytet Gdański, Politechnika Łódzka, Instytut Sztuki PAN, Politechnika Warszawska, Muzeum Pałac Saski w Kutnie) jak i zagranicznych szkół wyższych (Narodowy Uniwersytet Gospodarki Miejskiej w Charkowie oraz Uniwersytet Wileński). Nie zabrakło również reprezentantów Rady m.st. Warszawy, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie, a także spółki Pałac Saski sp. z o.o. i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, które organizowały całe wydarzenie przy wsparciu Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) i Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków.
![Uczestnicy konferencji Odbudować nieodbudowane w sali Akademii Sztuk Pięknych. Jedna z osób stoi z mikrofonem i zadaje pytanie podczas debaty.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/078.Rebuild_What_Was_Lost-20-09-23-2.jpg)
Prelegenci w swych wystąpieniach zwracali uwagę na najnowsze metody rekonstrukcji, zagadnienia dotyczące odbudowy obiektów historycznych na terenach miejskich osiedli oraz zwracali uwagę na różnicę między architekturą historyczną i historyzującą. Oprócz klasycznych zdjęć obiektów architektonicznych, przedstawiających ich stan przed oraz po odbudowie czy rekonstrukcji, mieliśmy również okazję obcować ze współczesną sztuką użytkową podczas prelekcji poświęconej plakatom w służbie odbudowy polskich miast i zabytków. Nowoczesnym motywem charakteryzowało się również wystąpienie dotyczące synagogi w Mogielnicy, które dotyczyło kwestii cyfrowej rekonstrukcji utraconego dziedzictwa.
![Prezes Robert Bernisz prowadzi prezentację na temat odbudowy Pałacu Saskiego. Za nim w tle, na ekranie, archiwalne zdjęcie Pałacu Bruhla. Na pierwszym tle rzędy słuchających.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/107.Rebuild_What_Was_Lost-20-09-23.jpg)
Pałac Saski, Pałac Brühla
Jeden z paneli dyskusyjnych podczas pierwszego dnia konferencji dotyczył wartości płynących z przywrócenia zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego, czyli realizowanej obecnie inwestycji odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej. W ramach tego panelu zarysowana została problematyka zarządzania procesem inwestycyjnym w kontekście odbudowy obiektu historycznego, a jej przykłady można było porównać na podstawie dwóch wystąpień dotyczących odbudowy dwóch różnych Pałaców Saskich: obecnie trwającej w Warszawie, oraz ukończonej kilka tygodniu temu w Kutnie. Paneliści przedstawili także zagadnienia związane z symboliką Grobu Nieznanego Żołnierza oraz partycypacją społeczną na przykładzie działalności stowarzyszenia Saski 2018. Mimo że do oddania odbudowanego Pałacu Saskiego do użytku potrzeba jeszcze trochę czasu (planowane zakończenie inwestycji w 2030 roku), to już w przerwach między kolejnymi panelami dyskusyjnymi konferencji jej uczestnicy mieli niecodzienną szansę zobaczyć odtworzony komputerowo gmach. Dzięki wyposażonym w technologię VR okularom każdy mógł na chwilę zasiąść na bryczce i okrążając plac Piłsudskiego podziwiać charakterystyczną kolumnadę Pałacu Saskiego w wirtualnej rzeczywistości.
Wszystkim obecnym dziękujemy za udział i zapraszamy do obejrzenia zdjęć z konferencji (Fot. T. Tołłoczko).
![Plakat konferencji Odbudować Nieodbudowane przy wejściu do Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/191.Rebuild_What_Was_Lost-21-09-23.jpg)
![Dr Piotr Stasiak, wicedyrektor Muzeum Pałac Saski w Kutnie prezentuje historyczny plan Pałacu Saskiego w Kutnie.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/092.Rebuild_What_Was_Lost-20-09-23.jpg)
![Paulina Filas-Zając prowadzi prelekcję podczas konferencji Odbudować odbudowane. W tle ekran ze zdjęciem i cytatem Jana Zachwatowicza.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/231.Rebuild_What_Was_Lost-21-09-23.jpg)
![Stanowisko z okularami z wirtualnej rzeczywistości podczas konferencji. Parę osób siedzi w obrotowych fotelach z okularami, a stojąca kobieta pomaga dopasować okulary.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/011.Rebuild_What_Was_Lost-20-09-23.jpg)
![Maria Wardzyńska prezentuje prezentację na temat odbudowy Pałacu Saskiego. W tle ekran ze zniszczeniami Grobu Nieznanego Żołnierza.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/116.Rebuild_What_Was_Lost-20-09-23.jpg)
![Dominik Kacper Płaza prowadzi prelekcję podczas konferencji Odbudować nieodbudowane. Obok niego ekran ze zdjęciem rekonstrukcji grodziska w Tumie.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/213.Rebuild_What_Was_Lost-21-09-23.jpg)
![Mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków prof. Jakub Lewicki prowadzi prelekcję przed salą pełną słuchaczy. Na ekranie obok niego zdjęcie zamku Humbolt Forum w Berlinie.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/122.Rebuild_What_Was_Lost-20-09-23.jpg)
![Kustosz Bożena Pysiewicz prowadzi prelekcję o plakatach w służbie odbudowy polskich miast i zabytków.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/181.Rebuild_What_Was_Lost-21-09-23.jpg)
![Prelekcja podczas konferencji Odbudować nieodbudowane w Warszawie. Prelegentka odwrócona w stronę ekranu, na którym pokazano przykłady wykorzystania sztucznej inteligencji w architekturze.](https://admin.palacsaski.pl/app/uploads/2023/09/161.Rebuild_What_Was_Lost-20-09-23.jpg)