Międzynarodowa nagroda architektoniczna dla koncepcji odbudowy Pałacu Saskiego

Koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie otrzymała nagrodę w ramach International Architecture Awards 2024. Praca autorstwa WXCA Group sp. z o.o. - jedna z ponad 850 biorących udział w konkursie - została wyróżniona w kategorii „restoration/renovation”.

Koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego nagrodzona

International Architecture Awards to konkurs organizowany od 2004 r. przez The Chicago Athenaeum: Museum of Architecture and Design, Europejskie Centrum Architektury, Sztuki, Designu i Studiów Urbanistycznych oraz Metropolitan Arts Press Ltd. Nagrody w konkursie przyznawane są wiodącym architektom i urbanistom w uznaniu za najlepsze projekty architektoniczne. W tym roku jury nagrodziło ponad 150 prac w 27 kategoriach, takich jak budynki komercyjne, centra społeczne, centra wystawowe, obiekty rządowe, sport i rekreacja. Jedną z nagród w ostatniej ze wspomnianych kategorii, czyli „restoration/renovation”, czteroosobowe jury – składające się m.in. z krytyków architektury i projektantów – przyznało pracowni WXCA Group za koncepcję odbudowy zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego w zewnętrznym kształcie architektonicznym sprzed wybuchu II wojny światowej. Wśród autorów nagrodzonej pracy znaleźli się: Szczepan Wroński, Andrzej Bulanda, Małgorzata Dembowska, Krzysztof Moskała, Piotr Hardt, Zuzanna Wodowska, Maja Przewoźnik, Jakub Chlebowicz, Michał Czerwiński, Agnieszka Roś, Nina Wojtczuk-Hejduk i Maciej Wiewiór. Ceremonia wręczenia nagród będzie miała miejsce 21 września 2024 r. w Atenach.

Architektoniczna opowieść o zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego

Odbudowa kompleksu pałaców Saskiego i Brühla oraz trzech kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie wynika z przyjętej przez Sejm i Senat RP ustawy z dn. 11 sierpnia 2021 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 578). Dokument zakłada przywrócenie zewnętrznego kształtu architektonicznego wspomnianych budynków z przedednia wybuchu II wojny światowej. Jak wspominają architekci pracowni WXCA Group, „intencją odbudowy (…) jest przywrócenie żywego w społecznej wyobraźni, a utraconego w brutalny sposób, pejzażu przedwojennej Warszawy”. Przygotowując koncepcję architektoniczną projektanci założyli odtworzenie wyglądu budynków możliwie jak najwierniej, czyli zachowując oryginalną grubość ścian, tektonikę elewacji czy tradycyjne materiały wykończeniowe. Jednocześnie uznali, że o ile zewnętrzny wygląd z 31 sierpnia 1939 r. jest bezpośrednim i zasadniczym punktem wyjściowym, o tyle niejedynym, bo stanowiącym de facto stopklatkę w długiej historii tej części stolicy. Charakteryzuje się ona licznymi przemianami – od państwowych, przez właścicielskie, po architektoniczne – jak również niezrealizowanymi kierunkami rozwoju przestrzeni dzisiejszego pl. Piłsudskiego. Opracowanie koncepcji odbudowy wymagało więc również rekonstrukcji losów tego miejsca, które układają się w „serię czy proces zdarzeń i przeobrażeń, w dynamiczną koncepcję architektury jako opowieści, a nie tylko materii”. W efekcie architekci WXCA Group proponują, aby odbudowa była kontynuacją tej opowieści i pozwoliła przywrócić bieg historii, uwzględniając potrzeby współczesności i przyszłości.

Jak wybrano koncepcję odbudowy Pałacu Saskiego?

Zaproponowana przez zdobywców nagrody International Architecture Awards koncepcja architektoniczna odbudowy Pałacu Saskiego wraz z sąsiednimi budynkami oraz zagospodarowaniem ich najbliższego otoczenia została wyłoniona w międzynarodowym konkursie architektoniczno-urbanistycznym, który rozstrzygnięto 12 października 2023 r. Konkurs zorganizowała powołana do przygotowania i realizacji inwestycji odbudowy spółka Pałac Saski sp. z o.o., a przeprowadziło go Stowarzyszenie Architektów Polskich (SARP). Koncepcja autorstwa WXCA Group zwyciężyła w konkursie, który składał się z dwóch zasadniczych etapów: opracowań studialnych (I) i prac konkursowych (II), poprzedzonych wstępną kwalifikacją, i w formie zanonimizowanej została wybrana przez dwunastoosobowyosobowy sąd konkursowy. W jego skład weszli wybitni architekci, przedstawiciele władz państwowych i władz Warszawy, służb konserwatorskich i świata sztuki. Ogłoszenie o konkursie było dostępne w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (TED), w związku czym udział w nim mogły brać również zagraniczne biura architektoniczne.

Biuro architektoniczne WXCA Group

Nagroda dla koncepcji odbudowy kompleksu budynków przy pl. Piłsudskiego w Warszawie to niejedyne wyróżnienie, które zdobyło w ostatnich miesiącach studio WXCA Group. Dla przykładu, budynek Muzeum Historii Polski znalazł się w finale Nagrody Architektonicznej „Polityki” oraz na liście najpiękniejszych muzeów 2024 Prix Versailles. Z kolei Muzeum Wojska Polskiego zostało wyróżnione Nagrodą Architektoniczną Prezydenta Warszawy 2024.