Jednym z najczęściej zadawanych pytań związanych z odbudową Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej jest pytanie o przeznaczenie odtworzonych budynków. By na nie odpowiedzieć, podsumowujemy dla Państwa wszelkie publiczne informacje na temat przyszłych funkcji użytkowych zrekonstruowanych budowli przy placu Piłsudskiego.

Co było w Pałacu Saskim?

Na pytanie, co znajdzie się w gmachach odtworzonej zachodniej pierzei tego kluczowego warszawskiego placu, odpowiada ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie. Zgodnie z tym aktem prawnym, budynki zostaną odtworzone według zewnętrznego kształtu architektonicznego zgodnego ze stanem na 31 sierpnia 1939 r., czyli w przeddzień wybuchu II wojny światowej. W okresie międzywojennym, a dokładniej od samych początków istnienia II RP, Pałac Saski mieścił Sztab Generalny wraz z Sekcją Szyfrową, który w 1928 roku został przekształcony w Sztab Główny Wojska Polskiego. Z kolei w sąsiadującym z nim Pałacu Brühla znajdowało się Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Planowane funkcje Pałacu Saskiego i Pałacu Brühla

Nawiązując do historii tego miejsca, odtworzone budynki zachodniej pierzei placu Piłsudskiego również będą pełnić funkcje publiczne. Zgodnie z ustawą, zostaną przeznaczone m.in. na potrzeby Kancelarii Senatu RP oraz Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego. Tym samym, prawdopodobnie w Pałacu Brühla, izba wyższa parlamentu RP uzyska dodatkowe przestrzenie niezależne od kompleksu parlamentarnego, który dziś dzieli z Sejmem RP. Kwestię lokalizacji Kancelarii ostatecznie rozstrzygnie jednak zwycięski projekt architektoniczny. Jednocześnie odtworzony kompleks budynków ma być miejscem ogólnodostępnym, ustawa zapewnia bowiem wykorzystanie ich przestrzeni na działalność kulturalną, edukacyjną lub społecznie użyteczną.

Instytucje kultury w budynkach zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego

Zgodnie z założeniami ustawy, o szczegółach wykorzystania przestrzeni na potrzeby kultury i edukacji decyduje minister kultury i dziedzictwa narodowego. W myśl tego zapisu powołał on Zespół Użytkowników, którego zadaniem jest wypracowanie koncepcji zagospodarowania oraz stworzenie wytycznych do programu Funkcjonalno-Użytkowego przyszłych budowli, czyli materiału, który posłuży projektantom w przyszłorocznym konkursie architektonicznym do opracowania ostatecznych projektów. W skład zespołu weszli przedstawiciele warszawskich instytucji kultury: Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki, Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Historii Polski oraz Biura Programu „Niepodległa”. Zespół ten jest organem o charakterze wyłącznie doradczym, reprezentowane przez jego członków instytucje nie determinują zatem przyszłej oferty budynków zachodniej pierzei placu Piłsudskiego. Należy się jednak spodziewać, że znajdzie się w niej miejsce dla stałych i czasowych wystaw oraz księgarni, pojawią się sale konferencyjne, strefa dla dzieci, a także usługi gastronomiczne. Na finalny kształt tej oferty również trzeba będzie poczekać do momentu opracowania projektu koncepcyjnego, choć już dziś wiadomo, że odbudowane pałace i kamienice zyskają oblicze nowego kulturalno-historycznego centrum stolicy, łączącego sztukę i nowe formy opowieści o historii, miejsca spotkań i dialogu.