Kontrast
Czcionka
aktualności

Skanowanie 3D elementów elewacji Pałaców Saskiego i Brühla

Trójwymiarowe skanowanie zachowanych elementów dawnych elewacji Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla, a także Pawilonu Becka to przykład wykorzystania najnowszych technologii  przy odbudowie zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego w Warszawie. Proces ten pozwala precyzyjnie dookreślić geometrię elementów elewacji odtwarzanych historycznych budynków, co ma niebagatelne znaczenie dla prac architektoniczno-projektowych. W efekcie skanowanie pozwoli jak najwierniej odtworzyć zewnętrzy kształt kompleksu pałaców i kamienic.

Relikty Pałacu Saskiego w zbiorach Muzeum Warszawy

Odbudowywane Pałace Saski i Brühla legły w gruzach w grudniu 1944 roku, a jedyną widoczną ich pozostałością w przestrzeni pl. Piłsudskiego przez kolejne dekady był zrekonstruowany w formie trwałej ruiny Grób Nieznanego Żołnierza z fragmentem centralnych arkad kolumnady Pałacu Saskiego. Liczne pozostałości zburzonych gmachów znajdowały się – i wciąż znajdują, czego dowodzą badania archeologiczne – tuż pod powierzchnią ziemi. Pierwsze wykopaliska w tym miejscu archeolodzy prowadzili w latach 2006 i 2008. Dzięki temu wiele artefaktów, w tym fragmenty pałacowych elewacji, po zinwentaryzowaniu i opracowaniu trafiło do zbiorów Muzeum Warszawy. Właśnie te zbiory mają nieocenioną wartość dla architektów, którzy podczas prac projektowych już niebawem będą mogli skorzystać z trójwymiarowych modeli geometrii mierzonych elementów. Modele te powstają w ramach kompleksowego projektu, którego celem na obecnym etapie jest wytworzenie trójwymiarowej dokumentacji dla prawie 150 elementów architektonicznych, zarówno ze zbiorów udostępnionych dzięki współpracy z Muzeum Warszawy, jak i pozyskanych w trakcie badań archeologicznych na terenie Pałacu Brühla w 2023 r.

Usytuowany po lewej stronie i trzymany w dłoniach skaner 3D rzuca czerwono-pomarańczowe światło na ciemny stół i leżący na nim kamienny fragment elewacji Pałacu Saskiego. W tle w rozmyciu szara szafa z małą metalową klamką, wokół białe ściany.
Kamienny fragment podczas skanowania 3D, październik 2024. Fot. T. Tołłoczko

Co jest skanowane?

Przedmiotem trójwymiarowego skanowania są przede wszystkim fragmenty wykonane z piaskowca, ale również z granitu czy bazaltu, a także zachowane części murowanych ścian z elementami okładzin lub wypraw tynkarskich. Jednym z przykładów takich elementów są bonie, czyli równoległe żłobienia na fasadach muru, wykonywane zwykle na poziomie kondygnacji parteru, czasem na narożach budynków, choć również wokół okien i drzwi. Precyzyjną dokumentację trójwymiarową wykonywaną przy użyciu technik fotogrametrycznych uzyskają także inne charakterystyczne dla reprezentacyjnych budowli detale architektoniczne. Będą to m.in. gzymsy, balustrady, tynki z dekoracjami, tralki czy  zdobienie górnych naroży obramień okiennych lub drzwiowych, zwane wdzięcznie uszakiem.

Na ekranie trzymanego oburącz skanera 3D, przypominającego duży i rozbudowany o uchwyty i kable aparat fotograficzny, widoczny jest wyrzeźbiony w kamieniu Faun z licznymi wyszczerbieniami. W tle po lewej stronie i na środku okna, po prawej stronie drzwi i fragment beżowej ściany.
Skanowanie 3D konsoli balkonu, październik 2024. Mat. Pałac Saski sp. z o.o.

Oko w oko z rzymskim bogiem

Z niektórymi obiektami osoba wykonująca skanowanie 3D musi stanąć dosłownie twarzą w twarz. Mowa tu o zachowanej w dość dobrym stanie konsoli balkonu, która ma formę twarzy Fauna. Groźne lico jednego z najstarszych rzymskich bogów wciąż przykuwa uwagę mimo licznych, drobnych ubytków formy. Faun był bogiem dzikiej przyrody i płodności oraz opiekunem pasterzy i ich stad. W przypadku Pałacu Brühla częściej obcował jednak z wytworniejszym towarzystwem odwiedzającym urzędujący tu MSZ, które witał z pozycji wspornika balkonu, znajdującego się tuż nad głównym wejściem do gmachu.

Nieduży fragment kamienia, prawdopodobnie piaskowca, jest ręcznie ustawiany przez częściowo widocznego po prawej stronie mężczyznę. Po lewej stronie na stole leży skaner 3D.
Przygotowanie kamiennego fragmentu do skanowania 3D, październik 2024. Fot. T. Tołłoczko

Skanowanie 3D krok po kroku

Proces skanowania trójwymiarowego, mimo że polega przede wszystkim na użyciu nowych technologii, związanych z wykorzystaniem zaawansowanej wiedzy optycznej i procesów cyfrowego przetwarzania danych, wymaga również sięgnięcia po tradycyjne metody i narzędzia. Niektóre z kamiennych elementów na samym początku trzeba bowiem mechanicznie oczyścić z kurzu i innych luźno spojonych z powierzchnią nawarstwień, które zmieniłyby geometrię dokumentowanej, historycznej powierzchni. Tak przygotowany przez konserwatorów obiekt następnie musi znaleźć się w odpowiednim otoczeniu. Jak zatem wygląda lub jak należy przygotować takie otoczenie? Przede wszystkim miejsce, w którym wykonuje się zdjęcia, wykorzystywane następnie w procesie fotogrametrycznym, powinno mieć ograniczony do minimum dostęp światła dziennego. W przeciwieństwie do klasycznej fotografii, ma ono bowiem negatywny wpływ na zachowanie odpowiedniego kontrastu. System zbierający dane pomiarowe wyposażony jest we własne źródło światła i pełny blask słońca byłby dla niego zbyt poważną konkurencją. Oprócz zaciemnienia istotna jest również przestrzeń – wokół bohatera sesji należy zachować co najmniej 1 metr odstępu, aby skanerzysta miał swobodny dostęp do obiektu z każdej strony.

Na wyściełanym czarnym materiałem stole leży kamienny fragment elewacji, częściowo rozświetlony pomarańczowym światłem widocznego po lewej strony skanera 3D, który trzyma w dłoni mężczyzna w bordowych spodniach i bordowej koszulce. W tle w rozmyciu zasłonięte żaluzje pionowe po lewej stronie oraz jasnobrązowa płyta i drewniane kątowniki  po prawej stronie.
Kamienny fragment podczas skanowania 3D, październik 2024. Fot. T. Tołłoczko

Ostatecznie tak przygotowane i odpowiednio ustawione obiekty stają przed „obiektywem” systemu pomiarowego. Efektem skanowania w przypadku zachowanych elementów kamiennych pochodzących z dawnych elewacji Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz Pawilonu Becka będzie m.in. wysokorozdzielczy model geometrii zapisywany następnie w postaci tzw. chmury punktów oraz w postaci siatki trójkątów. Jest to nic innego jak geometryczne przedstawienie tego, co jest skanowane. Ponadto na potrzeby prac architektoniczno-projektowych przy odbudowie zespołu pałaców i kamienic przy pl. Piłsudskiego opracowane zostaną rzuty prostopadłe poszczególnych elementów wraz z wymiarowaniem, a także specjalnie przetworzone modele trójwymiarowe z fotorealistycznymi teksturami przeznaczone do udostępnienia w Internecie. W przypadku wspomnianego wcześniej fragmentu konsoli balkonu z głową Fauna, taki cyfrowy bliźniak będzie nieocenionym źródłem wiedzy dla osób, które zajmą się odtworzeniem dekoracji rzeźbiarskich w formie wykonanych w kamieniu kopii materiałowych.

Prace związane z wykonaniem dokumentacji trójwymiarowej prowadzi startup Politechniki Warszawskiej – firma Heritage Imaging sp. z o.o.

aktualności

Na obrazku widoczny jest plac Piłsudskiego w kolorze fioletowym. Na środku obrazka widoczny jest przeszklony pawilon w kolorze. Wokół pawilonu, w którym widać multimedialną prezentację, stoi grupa widzów.

Włącz Saski! Multimedialny pokaz na pl. Piłsudskiego

Trójwymiarowy model odbudowywanych Pałaców Saskiego i Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej, który od maja 2024 r. przyciąga uwagę przechodniów na pl. Piłsudskiego w Warszawie, nabrał nowych barw. Od teraz w przeszklonym pawilonie odwiedzający centrum stolicy mogą zobaczyć dynamiczny, audiowizualny pokaz wykorzystujący światła, dźwięk, jak i samą bryłę makiety odbudowywanych gmachów. Nowoczesna forma opowieści obrazowo przedstawia […]

Pałac Saski na XVI Konferencji Konserwatorsko-Architektonicznej

W dniach 20 i 21 listopada 2024 r. odbędzie się XVI Konferencja Konserwatorsko-Architektoniczna. Kolejna już edycja spotkania architektury „między ortodoksją a kreacją” została przygotowane z myślą o specjalistach zajmujących się konserwacją i architekturą. W pawilonie Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP przy ul. Foksal w Warszawie będzie można m.in. wysłuchać prelekcji i debaty na tematy związane z […]

Wystawa „Warszawskie Pałace. Redefinicja przestrzeni” w ASP

Historia i przeznaczenie to jedne z punktów styku warszawskich pałaców w rejonie pl. Piłsudskiego i Krakowskiego Przedmieścia. Od 11 listopada 2024 r. na małym dziedzińcu Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie można zobaczyć nową wystawę „Warszawskie Pałace. Redefinicja przestrzeni”, która opowiada historię, ale także rysuje funkcję społeczną, jaką pełni Pałac Czapskich i docelowo będą pełnić odbudowywane Pałace […]

Sezon 2024 ścieżki „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla” zakończony

W ostatnie dni słonecznego października po raz ostatni w tym sezonie można było zwiedzić ścieżkę edukacyjną „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla”. To już druga odsłona programu umożliwiającego każdemu zobaczenie na żywo pozostałości historycznych obiektów na terenie inwestycji odbudowy. Przeszło 9 tys. osób skorzystało z zaproszenia do bezpłatnego zwiedzania ścieżki w okresie od późnej wiosny do […]
Grafika z napisem "Festiwal Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu", biało-czerwoną flagą Polski oraz cyframi 11 11 24 na trzech wysokościach na tle niebieskiego i pomarańczowego kształtów przypominających cyfry 1.

Pałac Saski na Festiwalu Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu

Koncerty, parady, bezpłatne spacery z przewodnikiem czy edukacyjne warsztaty dla najmłodszych to tylko niektóre z atrakcji, jakie czekają na uczestników siódmej już edycji Festiwalu Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu. Do wspólnego i radosnego świętowania odzyskania przez Polskę niepodległości zapraszamy 11 listopada 2024 r. od godziny 13. Podczas wydarzenia nie zabraknie również wątków związanych z historią jednych […]

Fotoplastikon z historią Pałacu Saskiego znów na Pradze

Choć zakończył się już drugi sezon ścieżki edukacyjnej wokół piwnic Pałaców Saskiego, a w tym roku również i Brühla, wciąż pozostaje wiele innych możliwości poznania historii obu gmachów. Na przykład, osoby mieszkające na prawym brzegu Wisły może zainteresować fotoplastikon. Drewniane urządzenie rodem z początków fotografii, które w swoim wnętrzu skrywa archiwalne fotografie Warszawy, czeka na wszystkich na […]
Usytuowany po lewej stronie i trzymany w dłoniach skaner 3D rzuca czerwono-pomarańczowe światło na ciemny stół i leżący na nim kamienny fragment elewacji Pałacu Saskiego. W tle w rozmyciu szara szafa z małą metalową klamką, wokół białe ściany.

Skanowanie 3D elementów elewacji Pałaców Saskiego i Brühla

Trójwymiarowe skanowanie zachowanych elementów dawnych elewacji Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla, a także Pawilonu Becka to przykład wykorzystania najnowszych technologii  przy odbudowie zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego w Warszawie. Proces ten pozwala precyzyjnie dookreślić geometrię elementów elewacji odtwarzanych historycznych budynków, co ma niebagatelne znaczenie dla prac architektoniczno-projektowych. W efekcie skanowanie pozwoli jak najwierniej odtworzyć zewnętrzy kształt kompleksu […]

Zwiedzanie terenu odbudowy Pałaców Saskiego i Brühla przedłużone

Ścieżka edukacyjna „Wokół piwnic Pałaców Saskiego i Brühla” cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem, dlatego przedłużamy możliwość jej odwiedzenia o kolejny miesiąc. Wszystkich, którzy chcą zobaczyć historyczne mury międzywojennych siedzib Sztabu Generalnego WP oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych i poznać ponad 300-letnią historię tego miejsca, zapraszamy do zapisów na bezpłatne zwiedzanie z przewodnikiem do 27 października 2024 r. […]

Pałac Saski po sąsiedzku – sezon 2024

Za nami cykl spotkań sąsiedzkich w ramach warszawskich wydarzeń dzielnicowych. W tym roku podczas sezonu letniego i na początku jesieni „Pałac Saski po sąsiedzku” odwiedził dziewięć stołecznych dzielnic podczas czternastu różnorodnych, całodziennych wydarzeń w plenerze. Projekt przybliża historię zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego i jej zielonego sąsiada, czyli Ogrodu Saskiego, oferując atrakcje zarówno dla dzieci, jak […]

Międzynarodowa nagroda architektoniczna dla koncepcji odbudowy Pałacu Saskiego

Koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie otrzymała nagrodę w ramach International Architecture Awards 2024. Praca autorstwa WXCA Group sp. z o.o. – jedna z ponad 850 biorących udział w konkursie – została wyróżniona w kategorii „restoration/renovation”. Koncepcja odbudowy Pałacu Saskiego nagrodzona International Architecture Awards to konkurs organizowany od […]